прысо́ўваць гл. прысунуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прысо́ўваць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прысо́ўваю |
прысо́ўваем |
| 2-я ас. |
прысо́ўваеш |
прысо́ўваеце |
| 3-я ас. |
прысо́ўвае |
прысо́ўваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прысо́ўваў |
прысо́ўвалі |
| ж. |
прысо́ўвала |
| н. |
прысо́ўвала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прысо́ўвай |
прысо́ўвайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
прысо́ўваючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прысо́ўваць несов. придвига́ть; см. прысу́нуць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прысо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да прысунуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прысу́нуць, -ну, -неш, -не; -су́нь; -нуты; зак., што.
Сунучы, наблізіць.
П. куфар да сцяны.
|| незак. прысо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прысо́ўванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прысо́ўвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да прысунуцца.
2. Зал. да прысоўваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прысо́ўвацца несов., возвр., страд. придвига́ться; см. прысу́нуцца 1, прысо́ўваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
придвига́ть несов.
1. прысо́ўваць; (пододвигать) падсо́ўваць;
2. (сроки) прыбліжа́ць, набліжа́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тра-ля-ля́ — выклічнік, які выражае радасць, весялосць, асабліва ў спевах, прыпеўка (Цых.); сюды ж траляля́каць ’прысоўваць’, мянушка Тралялёначка (Ф. Багушэвіч). Параўн. укр. тра‑ла‑ла́ — выгук для выражэння радасці, рус. тра‑ля‑ля́ ’тс’, польск. tra la la ’тс’, чэш. trala, tralala ’тс’, tralalovati ’спяваць tralala’, славен. trȃlala ’тс’. Гукаперайманне, аналагічнае ўтварэнням у іншых мовах, параўн. літ. talala, talalúoti ’балбатаць, трашчаць, плявузгаць’, ідыш tralaláj ’прысоўванне’, tralalajken ’тралялякаць’ (Астравух, Ідыш-бел. сл.), ням. tralla, trallala — выгук, што перадае мелодыю без слоў, trällern ’прысоўваць’, франц. tralala, іт. trallalà — імітуюць спевы без слоў. Уключае т. зв. першасныя інтэр’екцыі тра, ля, якія прысутнічаюць і ў складзе выклічнікаў тра‑ра‑ра, тра-та-та, ля‑ля‑ля і пад. Смаль–Стоцкі (Приміт., 178) бачыць у іх перайманне гукаў, якія выдаюць музычныя інструменты (барабан, труба і інш.). Гл. таксама Махэк₂, 649; Duden, Etymologie, 859; Сной₂, 776 (для славенскай мяркуе пра запазычанне з заходнееўрапейскіх моў); ЕСУМ, 5, 617.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Турлы́каць ‘мармытаць’ (Мат. Гом.), турлы́чыць ‘бубніць’ (чач., ЖНС), ‘неразборліва гаварыць’ (Юрч., Мат. Гом.), ‘гаварыць пустое’ (Сцяшк. Сл.), ‘спяваць (пра жаўрука)’ (Юрч.). Параўн. укр. дыял. турли́кати ‘павольна ехаць, ісці’, рус. турлы́кать ‘буркаваць, квакаць; прысоўваць, шумець’, польск. дыял. turlikać ‘звінець, брынчаць’. Гукапераймальнае ўтварэнне, генетычна звязанае з папярэднім (Фасмер, 4, 124; ЕСУМ, 5, 682; Праабражэнскі, 2, 20). Сюды ж турлы́чка ‘разумова адсталая асоба з неразвітай мовай’ (Юрч. Вытв.), турлы́чык ‘разумова абмежаваны чалавек, звычайна дзіця’ (Юрч. СНЛ); турлы́чыньне ‘неразборлівая гаворка’, ‘спеў жаваранка’ (Юрч.); турлы́чыньнік ‘той, хто гаворыць невыразна’ (Юрч. СНЛ). Параўн. з палаталізаваным цюрлюва́ць ‘спяваць (пра спеў жаваранка)’ (ТС), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)