прыру́чаны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. прыру́чаны прыру́чаная прыру́чанае прыру́чаныя
Р. прыру́чанага прыру́чанай
прыру́чанае		 прыру́чанага прыру́чаных
Д. прыру́чанаму прыру́чанай прыру́чанаму прыру́чаным
В. прыру́чаны (неадуш.)
прыру́чанага (адуш.)		 прыру́чаную прыру́чанае прыру́чаныя (неадуш.)
прыру́чаных (адуш.)
Т. прыру́чаным прыру́чанай
прыру́чанаю		 прыру́чаным прыру́чанымі
М. прыру́чаным прыру́чанай прыру́чаным прыру́чаных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прыру́чаны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. прыру́чаны прыру́чаная прыру́чанае прыру́чаныя
Р. прыру́чанага прыру́чанай
прыру́чанае		 прыру́чанага прыру́чаных
Д. прыру́чанаму прыру́чанай прыру́чанаму прыру́чаным
В. прыру́чаны (неадуш.)
прыру́чанага (адуш.)		 прыру́чаную прыру́чанае прыру́чаныя (неадуш.)
прыру́чаных (адуш.)
Т. прыру́чаным прыру́чанай
прыру́чанаю		 прыру́чаным прыру́чанымі
М. прыру́чаным прыру́чанай прыру́чаным прыру́чаных

Кароткая форма: прыру́чана.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прыру́чаны

1. приручённый, одома́шненный; ручно́й;

2. перен., разг. приручённый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыру́чаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад прыручыць.

2. у знач. прым. Які стаў ручным, прывык да каго‑, чаго‑н. У адмыслова адбудаваных доміках і пячорах жылі ў іх прыручаныя вожыкі, вужы. Лынькоў. Клетку .. [Васілёк] павесіў у хаце і пасадзіў туды прыручанага грака. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

одома́шненный прыру́чаны;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

приручённый прыру́чаны;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прико́рмленный прыру́чаны, прыко́рмлены; (приманённый) прына́джаны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ха́тні, -яя, -яе.

1. гл. хата.

2. Прыватны, сямейны.

Х. настаўнік.

3. Просты, свойскі.

4. Прыручаны, не дзікі.

Хатнія жывёлы і птушкі.

5. у знач. наз. ха́тнія, -іх. Члены сям’і.

Атрымаў ліст ад сваіх хатніх.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Сво́йскі ‘не дзікі, выгадаваны ці прыручаны чалавекам (пра жывёл, птушак, расліны), ‘прыязны, знаёмы, таварыскі’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Др.-Падб., Байк. і Некр., Ян., Варл., Сл. ПЗБ, ТС), сюды ж сво́йсклівы ‘рахманы’ (Сл. ПЗБ). Укр. сві́йський ‘хатні, прыручаны’, рус. сво́йский ‘свой, дружалюбны, фамільярны’, польск. swojski ‘свой, не чужы, звычайны’, ‘хатні, прыручаны’, славац. svojsky ‘свой, родны, не чужы’, серб.-харв. svȏjski ‘свой’, балг. сво́йски ‘дружалюбны, фамільярны’. Прасл. *svojъskъ ад *svojь ‘свой’ з прыметнікавым суф. ‑ъsk‑; першаснае значэнне ‘свой, не чужы’. У беларускай, украінскай і польскай мовах семантычная інавацыя ‘хатні, прыручаны’ (аб жывёлах).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ручны́, -а́я, -о́е.

1. гл. рука.

2. Прызначаны, прыстасаваны для рук.

Р. гадзіннік (наручны). Р. багаж (які можна везці пры сабе).

3. Які робіцца рукамі; які прыводзіцца ў дзеянне рукамі.

Ручная вышыўка.

Ручная граната (для кідання рукой). Р. набор (друкарскі).

4. Пра работу, падлікі: не аўтаматычны (спец.).

Ручныя вылічэнні.

5. Пра звера, птушку: прыручаны, які прывык да чалавека.

Ручная вавёрка.

Р. арол.

○

Ручны продаж —

1) гандаль з рук;

2) у аптэцы: продаж без рэцэптаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)