пры́месь
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
пры́месь |
пры́месі |
| Р. |
пры́месі |
пры́месей
пры́месяў |
| Д. |
пры́месі |
пры́месям |
| В. |
пры́месь |
пры́месі |
| Т. |
пры́мессю |
пры́месямі |
| М. |
пры́месі |
пры́месях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пры́месь, -і, мн. -і, -ей, ж.
Дадатковы элемент у складзе чаго-н.; дамешак.
Ачысціць насенне ад прымесей.
|| прым. пры́месны, -ая, -ае (спец.).
Прымесныя элементы ў фарбах.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пры́месь ж., прям., перен. при́месь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пры́месь, ‑і, ж.
Не галоўны, дадатковы элемент у складзе чаго‑н.; дамешак. Ачысціць насенне ад прымесей. □ Прымесь дуба ў лясах поўначы БССР складае ўсяго 0,2–0,4%. Прырода Беларусі. Але і фізічны, і хімічны аналізы не паказалі якіх-небудзь шкодных для чалавека прымесей у наваколлі. Шыцік. // перан. Разм. Дадатак да чаго‑н. Даследчык устанаўлівае, што гэта была ў сваёй аснове беларуская літаратурная мова XVI ст. з прымессю да яе стараславянскіх і чэшскіх слоў. Алексютовіч. Прымесь гаркаватага скепсісу адчувалася дзе-нідзе ў творах [паэта]. Перкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́жаўць, -і, ж. (разм.).
Прымесь жоўтага, жаўцізны.
Збажына, ледзь кранутая прожаўцю.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
при́месь прям., перен. пры́месь, -сі ж.; даме́шка, -кі ж.; прыме́шка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
але́істы, ‑ая, ‑ае.
1. Які ўтрымлівае ў сабе алей, мае прымесь алею. // Які мае некаторыя якасці алею; падобны на алей. Алеістая вадкасць.
2. Блішчасты, глянцавы, як бы пакрыты алеем. Алеісты ліст.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
глі́ністы, ‑ая, ‑ае.
1. Які складаецца з гліны, мае ў сабе прымесь гліны. Гліністая глеба. Гліністы раствор. Гліністае дно сажалкі.
2. Колерам падобны на гліну. Сустракаюцца гусі з жоўтым, гліністым апярэннем.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Не́пша ’прымесь (у просе)Насееў проса, змалаціў — адна непша (Ян.). Відаць, цікавы архаізм (прасл. *ne‑pbx‑ja?); да *pьxati ’таўчы’, г. зн. ’тое, што не таўчэцца’, параўн. пшано, пшаніца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дамешка, дамешак, прымесь
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)