прыла́дзіць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прыла́джу |
прыла́дзім |
| 2-я ас. |
прыла́дзіш |
прыла́дзіце |
| 3-я ас. |
прыла́дзіць |
прыла́дзяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прыла́дзіў |
прыла́дзілі |
| ж. |
прыла́дзіла |
| н. |
прыла́дзіла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прыла́дзь |
прыла́дзьце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прыла́дзіўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прыла́дзіць, -а́джу, -а́дзіш, -а́дзіць; -а́джаны; зак.
1. што і да чаго. Прыстасаваць, прырабіць.
П. аглоблі да саней.
2. што. Зрабіць адпаведным па размерах, падагнаць.
П. раму да акна.
3. каго (што). Тое, што і прыстроіць¹ (у 2 знач.; разм.).
П. сына на завод.
|| незак. прыла́джваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прыла́дка, -і, ДМ -дцы (да 1 і 2 знач.) і прыла́джванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыла́дзіць сов.
1. прила́дить, приде́лать; пристро́ить;
п. замо́к да дзвярэ́й — прила́дить (приде́лать) замо́к к две́ри;
п. агло́блю да сане́й — прила́дить огло́блю к саня́м;
2. (расположить что-л. по отношению к чему-л.) приста́вить;
п. ле́свіцу да чаго́-не́будзь — приста́вить ле́стницу к чему́-л.;
3. (сделать соответствующим по размерам) подогна́ть, пригна́ть;
п. ра́му да акна́ — подогна́ть (пригна́ть) ра́му к окну́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыла́дзіць, ‑ладжу, ‑ладзіш, ‑ладзіць; зак.
1. што. Прымацаваць, прырабіць што‑н. да чаго‑н.; прыбудаваць. Прыладзіць аглоблі да саней. □ Габрыня падышла да музычнай скрыначкі, выбрала металічны кружок, прыладзіла яго да скрыначкі, завяла і пусціла. Колас. — Калі будзеш дома жыць, дык хоць сенцы якія прыладзім з дошчак ці другое што... Цесна... Галавач. // каго-што. Пакласці, размясціць што‑н. дзе‑н. звычайна зручна, ёмка. Гаспадыня сама выбрала ўсё найлепшае, навязала ў настольнік даволі вялікі вузел, прыладзіла яго сабе на плечы. Шамякін. Вулей прыладзілі на козлы, у ногі палажылі пляскаты камень. Колас. Таццяна прыладзіла свае начоўкі і ўзялася за бялізну. Зарэцкі.
2. што. Зрабіць прыгодным для выкарыстання ў якіх‑н. мэтах. Я пачысціў рыбу, а стары прыладзіў сошкі і падвесіў над агнём кацялок. Ляўданскі. Дома [Патапчык] сапраўды прыладзіў прэнт на завалу ў конскі хлеў, і гэта яму спадабалася. Чарнышэвіч. // Падрыхтаваць. [Лявон:] Вы тут пасядзіце, а я пайду і мігам прыладжу ўсё к дарозе. Купала.
3. што. Зрабіць адпаведным па памерах, падагнаць. Жанчыны прымералі, падправілі, прыладзілі яго [адзенне]. Маўр.
4. перан.; каго. Разм. Уладзіць каго‑н. на якое‑н. месца, на якую‑н. пасаду. Працуючы на заводзе, прыладзіў туды і сына, але цераз тры гады, навучыўшы сына рамяслу, пастаяў, каб падаўся сын у студэнты. Галавач. «Куды б яго прыладзіць, у ездавыя — там таксама патрэбна паваротлівасць, а больш, куды можна перавесці ва ўзводзе?» Мележ. Старэйшы сын Белавуса.. забраў брата Аляксея ў Пецярбург і недзе там прыладзіў у афіцэрскую школу. Скрыпка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыла́дзіць ’прымацаваць, прырабіць; падрыхтаваць; падагнаць’ (Нас., ТСБМ), прыла́дзіць, пріла́дзіць ’тс’ (Бяльк.); сюды ж прыла́дзісты ’зручны ва ўжыванні, спрытны’ (Нас.) і аддзеяслоўныя назоўнікі прыла́да ’прыстасаванне, прыбор, механізм’ (Гарэц., Ласт., Байк. і Некр., Яруш., Бяльк., ТСБМ), таксама вытворныя: прыла́дак ’прыбор’ (ТСБМ), пріла́дка ’дастасаванне’ (Бяльк.), зборн. прыла́ддзе ’прылады’ (Нар. Гом.). Да ла́дзіць (гл.). Рус. дыял. прила́дить ’зрабіць, прыгатаваць’, укр. прила́дити ’прыладзіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыладкава́ць сов., см. прыла́дзіць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
папрыла́джваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.
Прыладзіць, прырабіць да чаго-н. усё, многае.
П. замкі да дзвярэй.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прила́дить сов. прыла́дзіць, мног. папрыла́джваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прымайстрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак., што да чаго (разм.).
Прыладзіць, прыстасаваць.
П. вешалку да сцяны.
|| незак. прымайстро́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
принорови́ть сов., разг. прымеркава́ць; прыла́дзіць, прыстасава́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)