прыжы́ць, -ыву́, -ыве́ш, -ыве́; -ывём, -ывяце́, -ыву́ць; -ы́ў, -ыла́, -ло́; -ы́ты; зак. (разм.).
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прыняцца, укараніцца.
Саджанцы добра прыжылі на новым месцы.
2. каго (што). Нарадзіць, даць жыццё дзіцяці (ад пазашлюбнай сувязі).
П. дзіця з кім-н.
|| незак. прыжыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыжы́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прыжыву́ |
прыжывё́м |
| 2-я ас. |
прыжыве́ш |
прыжывяце́ |
| 3-я ас. |
прыжыве́ |
прыжыву́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прыжы́ў |
прыжылі́ |
| ж. |
прыжыла́ |
| н. |
прыжыло́ |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прыжыві́ |
прыжыві́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прыжы́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прыжы́ць сов.
1. прижи́ть;
2. (о растениях) прижи́ться, приня́ться; (прирасти) приживи́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыжы́ць, ‑жыву, ‑жывеш, ‑жыве; ‑жывём, ‑жывяце; зак.
Разм.
1. Тое, што і прыжыцца (у 2 знач.). «Прыжыве — зраблю прышчэп, — падумаў .. [Андрэй]. — Не прыжыве — за верх і вон з гародчыка.. Што іх — есці калі будзеш, грушы тыя?» Пташнікаў.
2. каго. Нарадзіць, даць жыццё дзіцяці (звычайна ад пазашлюбнай сувязі). — Бач, што ён зрабіў: прыжыў дзіця, кінуў-рынуў, і памінай як яго звалі. Сабаленка. З дачкой Барабанчыкавай ветэрынар прыжыў сабе сына, Паўла Будніка. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пры́жыць, пры́жыці ’прэгчы, пражыць; прэгчы (гарох)’ (пруж., шчуч., лях., ганц., Сл. ПЗБ; карэліц., Жыв. НС; зэльв., стаўб., лях., клец., капыл., ЛА, 4), ’падсмажваць, сушыць’ (Мал.), пры́жаны ’пражаны’ (круп., Сл. ПЗБ). Да пра́жыць (гл.) з нерэгулярнай зменай націскной галоснай. Спецыяльна гл. Курціна, Этимология–1975, 31.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прижи́ть сов., разг. прыжы́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыжыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да прыжыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыжы́ты, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад прыжыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыжэ́ніна ’верашчака’ (шуміл., Сл. ПЗБ). Суф. да пры́жыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Распры́жыцца ’узнервавацца, раззлавацца’ (Сцяшк.). Як пераноснае хутчэй за ўсё звязана з пры́жыць ’падскокваць, спружыніць’, гл. прыжкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)