працё́рты

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. працё́рты працё́ртая працё́ртае працё́ртыя
Р. працё́ртага працё́ртай
працё́ртае		 працё́ртага працё́ртых
Д. працё́ртаму працё́ртай працё́ртаму працё́ртым
В. працё́рты (неадуш.)
працё́ртага (адуш.)		 працё́ртую працё́ртае працё́ртыя (неадуш.)
працё́ртых (адуш.)
Т. працё́ртым працё́ртай
працё́ртаю		 працё́ртым працё́ртымі
М. працё́ртым працё́ртай працё́ртым працё́ртых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

працё́рты

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. працё́рты працё́ртая працё́ртае працё́ртыя
Р. працё́ртага працё́ртай
працё́ртае		 працё́ртага працё́ртых
Д. працё́ртаму працё́ртай працё́ртаму працё́ртым
В. працё́рты (неадуш.)
працё́ртага (адуш.)		 працё́ртую працё́ртае працё́ртыя (неадуш.)
працё́ртых (адуш.)
Т. працё́ртым працё́ртай
працё́ртаю		 працё́ртым працё́ртымі
М. працё́ртым працё́ртай працё́ртым працё́ртых

Кароткая форма: працё́рта.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

працёрты в разн. знач. протёртый; вы́тертый; см. праце́рці 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

працёрты, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад працерці.

2. у знач. прым. Прыгатаваны праціраннем. Працёртыя ягады з цукрам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

протёртый

1. працёрты, мног. папраціра́ны; прашарава́ны;

2. працёрты, мног. папраціра́ны; см. протере́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Му́ззя, му́зя ’працёрты бульбяны суп’, ’павідла з ягад і мукі’ (драг., пін., Вешт.; іван., стол., Сл. Брэс.). Да муза 2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пратапта́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад пратаптаць.

2. у знач. прым. Пракладзены частай хадзьбой (пра дарожку, сцежку і пад.). Сцежкі пратаптанай не было, і Чубар спатыкаўся, абмінаючы кусты. Чыгрынаў.

3. у знач. прым. Працёрты, праношаны. Пратаптаныя чаравікі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Прасі́так ’сіта’ (Інстр. 1, Шат.). Конфікснае (пра- + -ак) утварэнне ад сіта] параўн. рус. подсгтюк ’сіта невялікіх памераў’. Сюды ж прасіціціцца ’прадрацца’ (аб лакцях у вопратцы) (Касп.), просічаны ’працёрты, сытаваты’ (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

праце́рці, пратру́, пратрэ́ш, пратрэ́; пратро́м, пратраце́, пратру́ць; працёр, -це́рла; пратры́; працёрты; зак., што.

1. Прадзіравіць трэннем.

П. паперу гумкай.

2. Расціраючы, прапусціць праз што-н.

П. ягады праз сіта.

3. Выціраючы, ачысціць.

П. шкельцы акуляраў.

4. Пракласці, утварыць частай яздой, хадой (разм.).

П. дарогу саньмі.

◊

Працерці вочы (разм.) — прачнуцца, адысці ад сну.

|| незак. праціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. праці́рка, -і, ДМ -рцы, ж. і праціра́нне, -я, н.

|| прым. праці́рачны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

суп, ‑у; мн. супы, ‑оў; м.

Вадкая страва — адвар (з мяса, рыбы і пад.) з дабаўленнем гародніны, круп і пад. З вялізнага чыгуна жанчына конаўкай чэрпала суп і налівала ва ўсё, хто што падстаўляў. Федасеенка. З апетытам [Валік] з’еў міску рысавага супу і папрасіў малака. Жычка.

•••

Слізісты суп — працёрты суп з ячных, рысавых, аўсяных круп.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)