Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пратрубі́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пратрублю́ |
пратру́бім |
| 2-я ас. |
пратру́біш |
пратру́біце |
| 3-я ас. |
пратру́біць |
пратру́бяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пратрубі́ў |
пратрубі́лі |
| ж. |
пратрубі́ла |
| н. |
пратрубі́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пратрубі́ |
пратрубі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
пратрубі́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пратрубі́ць сов., в разн. знач. протруби́ть;
п. трыво́гу — протруби́ть трево́гу;
уве́сь ве́чар ~бі́ў адзі́н маты́ў — весь ве́чер протруби́л оди́н моти́в;
◊ п. ву́шы — (каму) протруби́ть у́ши (кому)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пратрубі́ць, ‑трублю, ‑трубіш, ‑трубіць; зак.
1. Утварыць гукі, дзьмучы ў трубу ці ў іншы падобны духавы інструмент. Пратрубіць у ражок. // Утварыць моцныя гукі, падобныя на гукі трубы. Лось пратрубіў перамогу над гаем, Аж па вадзе захадзілі кругі. Лось.
2. што. Гукам трубы (ці іншага падобнага духавога інструмента) даць сігнал аб чым‑н. Пратрубіць збор. Пратрубіць трывогу. □ Гарніст пратрубіў адбой, дзетдомаўскі двор апусцеў. Нядзведскі. Пратрубілі дружна ў лад Звонкі марш гарністы. Гілевіч.
3. Разм. Правесці час за якім‑н. нецікавым, бескарысным заняткам. [Дзед:] — Сядай, ды толькі барзджэй, і без гэтага палову дня задарма пратрубіў. Пянкрат.
4. што і без дап. Трубіць некаторы час. Пратрубіць увесь дзень на трубе.
•••
Пратрубіць (пракрычаць) вушы каму — надакучыць размовамі пра што‑н. — А то вось і мой большы [сын] вушы мне пратрубіў: паеду, памагае, паеду на завод, дый годзе... Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трубі́ць, трублю́, тру́біш, тру́біць; незак.
1. Дзьмучы ў трубу (у 2 знач.), прымушаць яе гучаць.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Гучаць (пра трубу).
Трубяць трубы.
3. што. Гукамі трубы (у 2 знач.) падаваць сігнал да чаго-н.
Т. трывогу.
Т. збор.
4. перан., аб кім-чым. Настойліва распаўсюджваць якія-н. чуткі (разм.).
5. перан., што і без дап. Многа есці (разм.).
Т. хлеб.
|| зак. пратрубі́ць, -рублю́, -ру́біш, -ру́біць (да 1—4 знач.), раструбі́ць, -рублю́, -ру́біш, -ру́біць (да 4 знач.) і струбі́ць, -рублю́, -ру́біш, -ру́біць (да 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адтрубі́ць, -рублю́, -ру́біш, -ру́біць; зак., што.
Пратрубіць што-н., скончыць трубіць.
А. збор.
Адтрубілі горны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
протруби́ть сов.
1. пратрубі́ць;
2. перен. пратрубі́ць, празвані́ць;
◊
протруби́ть у́ши адзвані́ць ву́шы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адтрубі́ць, ‑трублю, ‑трубіш, ‑трубіць; зак.
Пратрубіць што‑н., кончыць трубіць. Адтрубілі піянерскія горны. Адтрубіць збор.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
затрубі́ць, ‑трублю, ‑трубіш, ‑трубіць; зак.
Пачаць трубіць. // Пратрубіць. [Пастух] затрубіў у рог і ляснуў, як стрэліў, пугаю. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прожужжа́ть сов. прагусці́;
◊
прожужжа́ть у́ши (кому) пратрубі́ць (адзвані́ць) ву́шы (каму).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)