прасёлак, -лка, мн. -лкі, -лкаў, м.
Грунтавая дарога паміж невялікімі населенымі пунктамі.
|| прым. прасёлачны, -ая, -ае і прасёлкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прасё́лак
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
прасё́лак |
прасё́лкі |
| Р. |
прасё́лка |
прасё́лкаў |
| Д. |
прасё́лку |
прасё́лкам |
| В. |
прасё́лак |
прасё́лкі |
| Т. |
прасё́лкам |
прасё́лкамі |
| М. |
прасё́лку |
прасё́лках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прасёлак, -лка м. просёлок
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прасёлак, ‑лка, м.
Грунтавая дарога паміж невялікімі населенымі пунктамі. Улетку гэты прасёлак быў — хоць бокам каціся, і дваццаць пяць кіламетраў ад Сасновіч да райцэнтра Данік на тым жа матацыкле, бывала, праскокваў за якіх мінут сорак. Краўчанка. Для нас засталіся абдымкі вятроў На ўсіх бальшаках і прасёлках, І музыка ліўняў, і пошум дуброў, І свіст перапёлак на золку. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прасёлак ’грунтавая дарога паміж невялікімі населенымі пунктамі’ (ТСБМ). Рус. прасёлак ’тс’. Конфікснае ўтварэнне пра- і ‑ак ад сяло (гл.). Першапачаткова ’дарога паміж двума сёламі, праз сяло’ (гл. Фасмер, 3, 377).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
просёлок м. палява́я даро́га; прасёлак, -лка м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адкрасава́ць, ‑суе; зак.
1. Скончыць красаваць, адцвісці. Прасёлак віўся між жытнёвых палеткаў, і прыемна было ісці ім, калі паабапал кланялася і ціха шапацела кранутае подыхам ветрыку калоссе, якое толькі што адкрасавала і налівалася цяпер. Хадкевіч.
2. перан. Страціць прыгажосць, свежасць, паблякнуць. Адкрасавала дзяўчына да часу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прытушы́ць, ‑тушу, ‑тушыш, ‑тушыць; зак., што.
1. Трохі збавіць, аслабіць (святло, агонь і пад.). Прытушыць лямпу. □ [Сухоцкі] звярнуў на прасёлак і, прытушыўшы фары, паехаў у бок Ядліны. Курто. // у перан. ужыв. Зоры прытушылі свой бляск, толькі самыя буйныя сям-там яшчэ ярка гарэлі на небасхіле. Быкаў.
2. Разм. Затушыць, загасіць. Бацька трохі пакурыў, потым прытушыў недакурак, паклаў на трухлявы пянёк — эканоміў курыва. Масарэнка.
3. перан. Аслабіць, стрымаць. — Але чаму яны засталіся? — каб неяк прытушыць Шарэйкаву гарачнасць, спытаў Зазыба. Чыгрынаў. — А мне не спадабалася! — усміхнуўся ён аднымі вачамі і тут жа прытушыў ўсмешку. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дарога, шлях / вялікая, для аўтамабіляў: шаша, шасэ, шасэйная дарога, аўтастрада, аўтамагістраль / палепшаная: тракт, гасцінец, бальшак / невялікая грунтовая: прасёлак / невялікая, збочвае з большай: паваротка, паваротак; артэрыя (перан.); пуць, пуціна, пуцявіна (паэт.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)