Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пралё́т
‘дзеянне; сезоннае перамяшчэнне птушак’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
пралё́т |
| Р. |
пралё́ту |
| Д. |
пралё́ту |
| В. |
пралё́т |
| Т. |
пралё́там |
| М. |
пралё́це |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пралё́т
‘адкрытая прастора; участак чыгуначнага шляху’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
пралё́т |
пралё́ты |
| Р. |
пралё́та |
пралё́таў |
| Д. |
пралё́ту |
пралё́там |
| В. |
пралё́т |
пралё́ты |
| Т. |
пралё́там |
пралё́тамі |
| М. |
пралё́це |
пралё́тах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пралёт¹, -а, М -лёце, мн. -ы, -аў, м.
1. Адкрытая прастора паміж чым-н.
Шырокі п. вуліцы.
Аконны п.
2. Адлегласць паміж суседнімі пунктамі апоры ў збудаваннях.
Мост на два пралёты.
3. Участак чыгуначнага шляху паміж станцыямі; перагон (разм.).
4. Свабодны прамежак у лесвічнай клетцы шматпавярховага будынка.
|| прым. пралётны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пралёт I (род. пралёту) м. (действие) пролёт;
п. самалёта — пролёт самолёта
пралёт II (род. пралёта) м., в разн. знач. пролёт; (ж.-д. — ещё) перего́н;
мост з шасцю́ ~тамі — мост с шестью́ пролётами;
п. памі́ж ста́нцыямі — ж.-д. пролёт ме́жду ста́нциями;
ле́свічны п. — ле́стничный пролёт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пралёт 1, ‑у, М ‑лёце, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. пралятаць 1 — праляцець (у 1 знач.).
2. Сезоннае перамяшчэнне птушак; пара пералёту. Веснавы пралёт птушкі пачынаецца ў канцы сакавіка. «Весці».
пралёт 2, ‑а, М ‑лёце, м.
1. Адкрытая прастора паміж чым‑н. Скрозь просты і шырокі пралёт .. [вуліцы] відны былі агні Навасёлак. Кулакоўскі. // Скразная адтуліна, праём. Аконны пралёт. // Прастора, адлегласць паміж апорамі ў якім‑н. збудаванні. Мост драўляны, на чатыры пралёты. Чыгрынаў. // Прасла (у плоце). Здавалася, за тыя два гады, што не быў я дома, нічога тут так і не змянілася — гэтак жа, як і тады, буйна кучаравілася ліпа, гэтак жа хіліўся да зямлі, усё ніяк не могучы ўпасці, абгарэлы з аднаго канца пралёт плота. Сачанка. // Свабодны прамежак паміж маршамі ўнутранай лесвіцы. Але вось і гэты гук замёр недзе ў глыбіні лесвічнага пралёта. Васілёнак. // Прастора ўнутры прамысловага будынка паміж двума радамі калон, апор і пад. Разгружаны кран вяртаўся з лёгкім гулам. Ён ляцеў па доўгім пралёце цэха з хуткасцю цягніка. Шамякін.
2. Участак чыгуначнага шляху ад адной станцыі да другой; перагон. Трэба было праехаць адзін пралёт, таму, увайшоўшы ў вагон, .. [Кузьма] прымасціўся ў першым купэ. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пралёт ’скразная адтуліна, праём’ (ТСБМ), ’франтон’ (віц., ДАБМ, камент., 778), ’градка, рад’ (Сцяшк. Сл.). Рус. проле́т ’скразная адтуліна, праём’, укр. проліт ’тс’, ’дыяметр’, польск. przelot тэхн. ’адтуліна’, ’дыяметр (трубы, канала)’, чэш. průdet ’пералёт’, серб.-харв. пролет ’тс’. Бязафіксны назоўнік ад праляцець < ляцець. Значэнне ’адтуліна, праём’ — праз прамежкавае значэнне ’адтуліна, праём для пралёта, прахода’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праляце́ць, -лячу́, -ляціш, -ляціць; -ляцім, -леціце́, -ляця́ць; -ляці; зак.
1. Лецячы, перамясціцца на якую-н. адлегласць.
П. семсот кіламетраў.
2. што. Лецячы, прамінуць што-н.
Самалёт праляцеў горы.
3. Хутка праехаць, прайсці, мінуць (разм.).
Праляцеў курёрскі поезд.
Незаўважна праляцеў адпачынак.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Мільгануць, пранесціся (разм.).
Маланкай праляцела думка.
|| незак. пралята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. пралёт, -у, М -лёце, м. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пролётI м.
1. (действие) пралёт, -ту м., пралята́нне, -ння ср.;
пролёт самолёта пралёт (пралята́нне) самалёта;
2. (пора перелёта) пралёт, -ту м.;
пролёт птиц пралёт пту́шак.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)