прабра́ць, -бяру́, -бярэ́ш, -бярэ́; -бяро́м, -бераце́, -бяру́ць; -бра́ў, -ра́ла; -бяры́; -бра́ны; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што. Тое, што і праняць.
Жанчыну прабраў страх.
2. перан., каго (што). Зрабіць вымову каму-н., вылаяць (разм.).
П. свавольніка.
|| незак. прабіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прабра́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прабяру́ |
прабяро́м |
| 2-я ас. |
прабярэ́ш |
прабераце́ |
| 3-я ас. |
прабярэ́ |
прабяру́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прабра́ў |
прабра́лі |
| ж. |
прабра́ла |
| н. |
прабра́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прабяры́ |
прабяры́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прабра́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прабра́ць сов., разг.
1. (о морозе) пробра́ть, проня́ть, прохвати́ть;
маро́з ~ра́ў мяне́ да касце́й — моро́з пробра́л (про́нял, прохвати́л) меня́ до косте́й;
2. разг. (выбранить) пробра́ть, отчита́ть; (раскритиковать — ещё) прорабо́тать; (в печати — ещё) пропеча́тать;
п. у газе́це — прорабо́тать (пропеча́тать) в газе́те;
3. (сделать пробор) пробра́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прабра́ць, ‑бяру, ‑бярэш, ‑бярэ; ‑бяром, ‑бераце; пр. прабраў, ‑брала; заг. прабяры; зак., каго-што.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аказаць моцнае ўздзеянне (пра холад, мароз). Пад раніцу нас прабраў холад. Пянкрат. / у безас. ужыв. Я рушыў да вогнішча. — Прабрала ж цябе, — ажыў Мікола: у яго быў сіплы голас. Чыгрынаў. // перан. Ахапіць, авалодаць. Цяпер толькі [апамяталася] дзяўчына, што нарабіла, і сполах дурны прабраў яе. Нікановіч.
2. Разм. перан. Зрабіць суровую вымову за што‑н., вылаяць. Прабралі адстаючых, потым гаварылі аб лепшых. Шынклер. Вольга Усцінаўна глядзела на мужа са страхам: яе абразіла зяцева бестактоўнасць, але прабраць яго не адважылася. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чос, -у, м.
У выразе: даць (задаць) чосу (разм.) — прабраць каго-н. за што-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прабіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да прабраць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распе́чь сов., разг. распячы́, прабра́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прапясо́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., каго (што) (разм.).
Моцна прабраць, вынесці вымову за што-н.
П. на сходзе за безгаспадарчасць.
|| незак. прапясо́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
отчита́тьI сов. (сделать выговор) адчыта́ць, прабра́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прабо́рка ’прачуханка’ (ТСБМ, Шат.). Да прабіра́ць ’даваць прачуханку’, прабраць < браць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)