поўсць, -і, ж.

Шэрсць; падшэрстак.

Увесь касцюм у поўсці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

по́ўсць

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне

адз.
Н. по́ўсць
Р. по́ўсці
Д. по́ўсці
В. по́ўсць
Т. по́ўсцю
М. по́ўсці

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

поўсць ж. (у животных) шерсть; подшёрсток м.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

поўсць, ‑і, ж.

Шэрсць; падшэрстак. Ён [мядзведзь] бакі свае трэ, Сваю футру і поўсць, А мурашкі цярэбяць, Сякуць і сякуць. Бядуля. Потым [Галя і Света] падышлі да клеткі Бялянкі і наскублі ў трускі дзве жмені поўсці. Шыловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

По́ўсць, по́ўсь, по́ўсьть ’шэрсць’, ’падшэрстак’, ’пыл, валаконцы, якія збіраюцца пад кроснамі або пры апрацоўцы нітак ці кужалю’ (ТСБМ, Янк. 1, Гарэц., Уладз., Касп., Сл. ПЗБ, ТС, Бяльк.), ’асцюкі ў коласе’ (пух., асіп., ЛА, 2), ’шэрсць, якая вылазіць з жывёлы’ (Шат.), ’футра’ (смарг., Сл. ПЗБ), по́высць ’воўна’ (Мат. Маг.), укр. повсть ’лямец’, рус. дыял. полсть ’лямцавая посцілка’, ’полка’, полсти́на ’лямец’, ст.-рус. пълсть ’лямец, дыван з лямцу’, польск. pilść, чэш. plst ’лямец, фетр’, в.-луж., н.-луж. pjelsć, славац. plsť, славен. pȏlst, серб.-харв. пу̏ст ’лямец’, балг. плъст, макед. pólst ’тс’ (Lex. mac. du XVI‑e siecle). Да прасл. *pьlstь, роднаснага ст.-в.-ням. filz ’воўна’, англ.-сакс. felt, швед., дац. filt, лац. pilleus, pilleum ’лямцавы капялюш’, грэч. πῖλος ’лямец’, што ўзыходзяць да і.-е. *piles‑ ’волас’ (БЕР 5, 372; Скок, 3, 81–82; Фасмер, 3, 318; Шустар-Шэўц, 2, 1078; Сной₂, 542).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шчаці́ніць, -ню, -ніш, -ніць; незак., што.

Падымаць угору, натапырваць (поўсць, шчацінне і пад.).

Кошка шчацініць поўсць.

Вецер шчацініў салому на страсе (перан.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

натапы́рыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -рыцца; зак.

1. Пра поўсць, шчацінне, пер’е і пад.: падняцца тарчма.

Поўсць натапырылася.

2. Уздуцца, прыўзняцца (разм.).

Сукенка натапырылася.

|| незак. натапы́рвацца, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

калду́ніцца

‘касмаціцца, збівацца - пра валасы, поўсць’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. калду́ніцца калду́няцца
Прошлы час
м. калду́ніўся калду́ніліся
ж. калду́нілася
н. калду́нілася

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

натапы́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., што.

Падняць тарчма, наставіць (поўсць, шчаціну, пер’е і пад.).

Конь натапырыў вушы.

|| незак. натапы́рваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыліза́ць, -іжу́, -іжаш, -іжа; -іжы́; -ізаны; зак., каго-што.

1. Прыгладзіць языком.

Сабака прылізаў поўсць.

2. перан. Надта гладка прычасаць, прыгладзіць.

|| незак. прылі́зваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)