по́страх
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
по́страх |
| Р. |
по́страху |
| Д. |
по́страху |
| В. |
по́страх |
| Т. |
по́страхам |
| М. |
по́страху |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
по́страх, -у, мн. -і, -аў, м.
Пагроза, строгае папярэджанне або пакаранне як мера засцярогі ад магчымых правіннасцей у будучым.
Сварыцца на сына для постраху.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
по́страх, -ху м., разг. остра́стка ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
по́страх, ‑у, м.
Пагроза для папярэджання магчымых правіннасцей. У цёплай хаце сяброў размарыла, яны засынаюць на хаду. Не памагаюць ні ўгаворы, ні пострахі, ні штурханні. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́страх ’жах, запрашэнне; пудзіла’ (Байк. і Некр.; драг., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.), ст.-бел. пострахъ (XVI ст.). Паводле меркавання Жураўскага, запазычанне са ст.-польск. postrach (Жураўскі, SOr, 10 (1), 40). Не выключаны самастойныя ўтварэнні ў асобных славянскіх мовах, параўн. чэш. postrach ’навальніца’, ’страшыдла’, славац. postrach ’пудзіла, страшыдла’, славен. postrašiti ’напужаць’. Да страх (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
остра́стка ж., разг. по́страх, -ху м.;
для остра́стки для по́страху;
дать остра́стку пастра́шыць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прыстра́шка ’пострах’ (Нас.). Утворана ад дзеясл. *прыстрашыць < страшыць з суфіксам ‑к‑. Параўн. рус. дыял. пристра́шка, укр. при́страшка ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыгро́за ’пострах’ (Нас., Яруш.). Бяссуфікснае ўтварэнне ад прыгразі́ць, што да гразі́ць (гл.), параўн. дзеепрым. прыгражо́ны ’запужаны’ (брасл., Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пастра́х, по́страх ’пагроза, прыстрашэнне’ (Нас., Сцяшк.). Укр. по́страх ’страх, жах, запалохванне’, польск., чэш. postrach. Да прасл. straxъ. Прэфікс па‑ (< прасл. po‑) надае назоўніку вынік дзейнасці. Аналагічна і словы з іншымі суфіксамі: бел. пастра́шка ’тс’ (Др.-Падб., Нас.) ∼ рус. пск., цвяр. постра́шка ’страх, прыстрашэнне’, бел. пастрашэнне ’пагроза пакараннем’ (Нас.) ∼ польск. postraszenie ’пагроза, запалохванне’, брасл. пастрашэ́нства ’застрашванне’ (Сл. ПЗБ), якое ўтворана падобна, як бел. непаслушэнства ці польск. okrucieństwo ’лютасць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
страх, пострах, боязь, боязнасць, спалох, сполах, перапалох, пярэпалах, напалоханасць, жах, жуда, жудасць, жудзь, жуд / масавы: паніка; страхоцце, страхата, пуд, перапуд (разм.); пераляк (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)