плява́, -ы́, ж.
Тонкая скурка, перапонка ў жывёльным або раслінным арганізме.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
плява́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
плява́ |
пле́вы
плявы́ |
| Р. |
плявы́ |
пле́ў |
| Д. |
пляве́ |
пле́вам |
| В. |
пляву́ |
пле́вы
плявы́ |
| Т. |
пляво́й
пляво́ю |
пле́вамі |
| М. |
пляве́ |
пле́вах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
плява́ ж., анат. плева́;
○ дзяво́цкая п. — де́вственная плева́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
плява́, ‑ы, ж.
Вельмі тонкая скурка, тканка ў жывёльным або раслінным арганізме.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Плява́ 1, пле́ўка, пле́вачка, плі́вка ’вельмі тонкая скурка ў жывёльным або раслінным арганізме’ (ТСБМ, Нас., Шат.), ’тонкая плеўка на вадкасці’ (Нас.; сміл., Стан.), ’перапонка’ (Нас., Шат.), ’дыяфрагма’ (гродз., Мат. АС; воран., дзятл., Сцяшк. МГ; добр., Мат. Гом.; в.-дзв., Шатал.; Сл. Брэс.; ЛА, 1), плівусьці́нычка ’тоненькая плёнка’ (Бяльк.); пляву́цінка ’плеўка (пра лёд)’ (карэліц., Нар. лекс.); укр. пліва́, рус. плева́, славін. plìeva ’празрыстая абалонка вока’, палаб. plevo ’павека’, славен. plẹ́va ’тс’. Прасл. *plěva, роднаснае літ. plėvė̃ ’плёнка, скурка’, лат. plêve ’тс’, лац. palea ’чырвоная скура ў пеўня пад дзюбай’, ст.-грэч. ἐπίπλοος ’сальнік’ (Фасмер, 3, 277). Сюды ж пля́вачкі ’пласткі, геркулес’ (шальч., Сл. ПЗБ). Гл. таксама пле́ва.
Плява́ 2 ’пшанічная і аўсяная мякіна’, пле́вы ’парожнія каласы ў стаячым на полі збожжы’ (Нас.). З польск. plewa ’мякіна’ < прасл. (зах.) *pelva = (усх.)/*polva > бел. пало́ва (гл.). Паводле Фідроўскай, (Зб. Багародзіцкаму, 145), запазычана са ст.-слав. плѣва ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
плева́ анат. плява́, -вы́ ж.; пле́ўка, -кі ж.;
де́вственная плева́ дзяво́цкая плява́;
лёгочная плева́ лёгачная плява́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Блонь ’брушная плява’ (Нас.). Рус. блона ’абалонка, паслед’. Параўн. ст.-бел. блонка ’абалонка, плеўка’. Запазычанне з польск. błona ’абалонка, плява, плеўка’. Фасмер, 1, 176. Гл. яшчэ бало́нкі (там і іншая літ-ра).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пляву́рына ’цвёрдае, акасцянеўшае мяса’ (Варл.). Да плява (гл.), суф. ‑ур‑ын‑а мае дэпрэсіўнае адценне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плевуці́на, плівуціна, плівуціпачка ’лёгкае адзенне’, ’плеўка’ (Юрч. СНЛ; Юрч. Вытв.), рус. смал. плевутшіа ’тонкая скурка, плёнка’. Да плява} (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
де́вственный
1. (целомудренный) няві́нны, цнатлі́вы; дзяво́цкі;
де́вственная плева́ анат. дзяво́цкая плява́;
2. (нетронутый) некрану́ты; першабы́тны;
де́вственная по́чва некрану́тая гле́ба.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)