плю́шч
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
плю́шч |
| Р. |
плюшчу́ |
| Д. |
плюшчу́ |
| В. |
плю́шч |
| Т. |
плюшчо́м |
| М. |
плюшчы́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
плюшч, -у́, м.
Паўзучая расліна, якая абвіваецца вакол сваёй апоры.
|| прым. плю́шчавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
плюшч (род. плюшчу́) м., бот. плющ
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
плюшч, ‑у, м.
Паўзучая расліна, якая абвіваецца вакол сваёй апоры. Над ганачкам павісаў гірляндамі плюшч — ён разросся так густа і нізка, што зусім закрыў дзверы. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Плюшч 1 ’паўзучая расліна, Hedera helix L.’ (ТСБМ; гродз., Кіс.), укр. плющ, зах.-укр. блюгц, рус. плющ ’тс’, кур. плющ ’блюшчык, расходнік, Glechoma hederacea L.’, бел. гродз. плюшчык ’тс’, польск. bluszcz ’плюшч і інш. расліны’, палаб. рГаші © н.-луж. blušč, blyšč, blišč, в.-луж. blysć, ст.-чэш. bľušč (чэш. дыял. у выразах: je jag blušč ’мізэрны’, biedy jak blušč ’бледны’), славен. bljušč, серб. дыял. іььушт, ц.-слав. блюшть. Прасл. *Ыʼшсь ’паўзучая расліна, Hedera helix L.’, якое пазней у розных слав. мовах перайшло на назвы іншых, падобных да плюшча раслін. Надзейнай этымалогіі няма. Найбольш імаверна можна гаварыць аб сувязі з *blʼbvati ’бляваць’: спажытыя ягады плюшча выклікаюць ваніты (Машынскі, Pierw., 64; SP, 1, 279; Фасмер, 3, 290–291).
◎ Плюшч 2 ’вадзяны пузыр на целе’ (Нас.). Параўн. рус. бранск. плющ ’прышчы’, балг. плюска ’пухір’, серб.-харв. pljuske ’сып, экзема’. Да прасл. *plfusk‑jь < pi1 m kai і > плюскаць j (гл.), лат. pluzganas ’перхаць’, літ. bluozgai4 bliizgana ’тс’. Аналагічна літ. gebinė ’плюшч, Hedera helix’ і gebenė, gebine ’высыпка, экзема’, giabine ’від белай высыпкі на скуры’ (Праабражэнскі, 2, 83).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
плющ бот. плюшч, род. плюшчу́ м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пакруча́сты, -ая, -ае.
1. Які мае многа крутых звілін.
Пакручастая рака.
2. Які звіваецца, не прамы.
П. плюшч.
|| наз. пакруча́стасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ара́ліевыя, ‑ых.
Сямейства раслін, да якіх адносяцца плюшч, жэньшэнь, аралія і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плюшчападо́бны, ‑ая, ‑ае.
Які мае выгляд плюшчу, падобны на плюшч. Плюшчападобныя расліны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фаса́дны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да фасада. Фасадная сцяна. □ Раніцай сонца прабівалася праз плюшч на вялізную верхнюю тэрасу, што з фасаднага боку. Караткевіч. // Прызначаны для афармлення фасада. Фасадны балкон.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)