◊
раз
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◊
раз
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
плю́нуць
◊ раз п. — раз
п. няма́ куды́ —
п. у твар (у во́чы) —
п. на ўсё —
п. і расце́рці —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цы́ркнуць
1.
2.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расце́рці
1.
2. раздави́ть; размя́ть;
◊ плю́нуць і р. —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разI
в пе́рвый раз пе́ршы раз;
в тот раз той раз, таго́ ра́зу, тады́;
◊
вот тебе́ и раз! вось табе́ і на (раз)!;
раз (и) навсегда́ раз (і) назаўсёды;
раз-два и гото́во раз-два і гато́ва;
раз-два и обчёлся раз-два і ўсё;
раз-друго́й раз-другі́;
раз за ра́зом раз-по́раз, раз за ра́зам;
раз от ра́зу што да́лей, то…; дале́й-бо́лей;
раз
в са́мый раз а) (в подходящее время, вовремя) у са́мы раз, са́мы раз, са́мая пара́, са́ма што; б) (впору) як раз, у са́мы раз, са́мы раз;
ино́й раз, друго́й раз і́ншы раз, другі́ раз, часа́мі, ча́сам;
не раз не раз;
ни в ко́ем ра́зе ні ў я́кім ра́зе;
дать раза́ раз сту́кнуць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
твар (
1. лицо́
2.
◊ ве́даць (знаць) у т. — знать в лицо́;
змяні́цца з тва́ру — измени́ться в лице́;
на тва́ры напі́сана — на лице́ напи́сано;
пе́рад тва́рам — (каго, чаго) пе́ред лицо́м (кого, чего);
т. у т. — лицо́м к лицу́;
сце́рці з тва́ру зямлі́ — стере́ть с лица́ земли́;
з тва́ру — с лица́;
(не) да тва́ру — (не) к лицу́;
не ўда́рыць тва́рам у гразь — не уда́рить лицо́м в грязь;
плю́нуць у т. —
ні крыві́нкі ў тва́ры — ни крови́нки в лице́;
ні з ста́ну ні з тва́ру — ни ко́жи ни ро́жи;
мяня́цца з тва́ру — меня́ться в лице́;
пе́рад тва́рам — пе́ред лицо́м;
т. вы́цягнуўся — лицо́ вы́тянулось;
кроў кі́нулася ў т. — кровь бро́силась (уда́рила) в лицо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раз I (
◊ р. (і) назаўсёды — раз (и) навсегда́;
р. за ра́зам — раз за ра́зом;
са́ма (са́мы) р. — в са́мый раз;
р. у р. — сра́зу, одновре́ме́нно;
не пе́ршы р. — не вперво́й;
вось табе́ і р. — вот тебе́ и на;
другі́ р. — а) ино́й раз, друго́й раз, иногда́; б) во второ́й раз, втори́чно; повто́рно;
і́ншы р. — ино́й раз, друго́й раз; иногда́, поро́й;
у ко́жным ра́зе — во вся́ком слу́чае;
ва ўся́кім ра́зе — во вся́ком слу́чае;
р.-по́раз — раз за ра́зом;
не р. — не раз;
ні ў я́кім ра́зе — ни в како́м (ни в ко́ем) слу́чае;
раз-два і гато́ва — раз-два и гото́во;
р.-другі́ — раз-друго́й;
р. на р. не прыхо́дзіцца — раз на раз не прихо́дится;
р. плю́нуць — раз
пе́ршы і апо́шні раз — пе́рвый и после́дний раз;
ты́сячу ~зо́ў — ты́сячу раз;
скупы́ два разы́ тра́ціць (гі́не) —
па той р. — по тот раз
раз II
раз III союз условный,
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
усё
1.
2.
3.
◊ у. чы́ста — всё, как есть;
перш за ўсё — пре́жде всего́;
скарэ́й за ўсё — скоре́е всего́;
валі́ць у. ў адну́ ку́чу — вали́ть всё в одну́ ку́чу;
плю́нуць на ўсё —
вось і ўсё — вот и всё;
і ўсё — и всё;
на ўсё го́рла — во всю гло́тку;
усі́м сэ́рцам — всем се́рдцем;
больш за ўсё на све́це — бо́лее всего́ на све́те;
у. ро́ўна як — всё равно́ как;
у. адно́ — всё равно́, всё одно́, всё еди́но;
звані́ць ва ўсе званы́ — звони́ть во все колокола́;
па ўсіх пра́вілах маста́цтва — по всем пра́вилам иску́сства;
на ўсё свой час, усяму́ свой час — всему́ своё вре́мя;
як ваўка́ ні кармі́, а ён у. ў лес глядзі́ць —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
во́чы (
◊ быць на вача́х — быть на виду́;
адве́сці в. — (каму) отвести́ глаза́ (кому);
адкры́ць (раскры́ць) в. — (каму) откры́ть (раскры́ть) глаза́ (кому);
аж — в. на лоб выла́зяць (ле́зуць) глаза́ на лоб ле́зут;
аж і́скры з вачэ́й пасы́паліся — да́же и́скры из глаз посы́пались;
адбіра́ць в. — (о ярком свете) слепи́ть; бить в глаза́;
асо́ю ў в. кі́дацца — лезть в глаза́ осо́ю;
бе́гчы за вача́мі — бежа́ть, куда́ глаза́ глядя́т;
вача́м ве́ры не дава́ць — глаза́м свои́м не ве́рить;
вачэ́й не адарва́ць — глаз не оторва́ть (не отвести́);
біць у в. — бить в глаза́;
вачэ́й не зве́сці — глаз не сомкну́ть;
вачэ́й не зво́дзіць — глаз не своди́ть;
вачэ́й не пака́зваць — глаз не пока́зывать;
в. адкры́ліся — (у каго) глаза́ откры́лись (у кого);
в. б мае́ не ба́чылі (не глядзе́лі) — глаза́ бы мои́ не ви́дели (не смотре́ли, не гляде́ли);
в. лупі́ць — глаза́ пя́лить;
в. гара́ць — глаза́ горя́т;
в. зама́заць — глаза́ зама́зать;
в. на мо́крым ме́сцы — глаза́ на мо́кром ме́сте;
в. заслані́ць — (каму) зама́зать глаза́ (кому);
в. праглядзе́ць — глаза́ прогляде́ть;
в. прадра́ць (пралупі́ць) — глаза́ продра́ть;
в. разбяга́юцца — глаза́ разбега́ются;
вы́драць в. — вы́царапать глаза́;
вы́лупіць в. — вы́таращить глаза́;
вы́плакаць в. — вы́плакать (пропла́кать) глаза́;
вы́расці на вача́х — вы́расти на глаза́х;
вачэ́й не спуска́ць — (з каго) глаз не спуска́ть (с кого);
глядзе́ць чужы́мі вача́мі — смотре́ть чужи́ми глаза́ми;
вы́расці ў вача́х — (чыіх) вы́расти (в чьих) глаза́х;
глядзе́ць вялі́кімі вача́мі — смотре́ть больши́ми глаза́ми;
глядзе́ць пра́ма ў в. — смотре́ть (гляде́ть) пря́мо в глаза́;
глядзе́ць пра́ўдзе (сме́рці) у в. — смотре́ть (гляде́ть) пра́вде (сме́рти) в глаза́;
глядзе́ць у в. (зу́бы) — (каму) смотре́ть (гляде́ть) в глаза́ (зу́бы) (кому);
губля́ць (тра́ціць) з вачэ́й — теря́ть из ви́ду;
для адво́ду вачэ́й — для отво́да глаз;
е́сці вача́мі — есть глаза́ми;
з адкры́тымі вача́мі (рабі́ць што) — с откры́тыми глаза́ми (де́лать что);
з завя́занымі вача́мі — с завя́занными глаза́ми;
з п’я́ных вачэ́й — с пья́ных глаз;
згубі́ць з вачэ́й — потеря́ть из ви́ду;
з вачэ́й не спуска́ць — не теря́ть (не упуска́ть) из ви́ду;
з заплю́шчанымі вача́мі — с закры́тыми глаза́ми;
за в. — за глаза́;
забе́галі в. — забе́гали глаза́;
закаці́ць в. — закати́ть глаза́;
закрыва́ць в. — (на што) закрыва́ть глаза́ (на что);
закры́ць в. — закры́ть глаза́;
залі́ць в. — зали́ть глаза́;
засло́на з вачэ́й упа́ла — пелена́ с глаз упа́ла;
затума́ніць в. — затума́нить глаза́;
зме́раць вача́мі — изме́рить глаза́ми;
зні́кнуць з вачэ́й — скры́ться с глаз; исче́знуть;
кало́ць в. — (каму) коло́ть глаза́ (кому);
кі́нуцца ў в. — а) бро́ситься в глаза́; б) пригляну́ться;
куды́ в. глядзя́ць — куда́ глаза́ глядя́т;
ле́зці сляпі́цаю ў в. — пристава́ть как ба́нный лист (как смола́);
ле́зці ў в. — а) лезть в глаза́; б) броса́ться в глаза́;
лю́дзям у в. глядзе́ць — лю́дям в глаза́ смотре́ть;
лы́паць вача́мі — хло́пать глаза́ми;
мазо́ліць (намазо́ліць) — в. мозо́лить (намозо́лить) глаза́;
мець свае́ в. і ву́шы — име́ть свои́ глаза́ и у́ши;
на вача́х — а) на глаза́х, на виду́; б) (воочию) на глаза́х;
на свае́ (ула́сныя) в. ба́чыць — свои́ми (со́бственными) глаза́ми ви́деть;
не ве́даць, куды́ в. дзець — не знать, куда́ глаза́ деть;
не ве́рыць сваі́м вача́м — не ве́рить свои́м глаза́м;
не пака́звацца на в. — не пока́зываться на глаза́;
не пака́зваць вачэ́й — не пока́зывать глаз;
не́куды вачэ́й дзець — не́куда глаза́ деть;
ні на в. — не терпе́ть, не хоте́ть ви́деть;
пага́ныя (благі́я) в. — дурно́й глаз;
папа́сціся (тра́піць) на в. — попа́сться на глаза́;
паро́ць в. — ты́кать в глаза́;
плю́нуць у в. —
прабе́гчы вача́мі — пробежа́ть глаза́ми;
прапа́сці з вачэ́й — скры́ться с глаз;
прапла́каць в. — пропла́кать (вы́плакать) глаза́;
праце́рці в. — протере́ть глаза́;
прэч з вачэ́й — прочь с глаз (с глаз доло́й);
пуска́ць пыл у в. — пуска́ть пыль в глаза́; втира́ть очки́;
рабі́ць вялі́кія в. — де́лать больши́е глаза́;
рэ́заць пра́ўду ў в. — ре́зать пра́вду в глаза́;
рэ́заць в. — ре́зать глаза́;
свяці́ць вача́мі — горе́ть от (со) стыда́; хло́пать глаза́ми;
соль табе́ ў в.! — соль тебе́ в глаза́!;
страля́ць вача́мі — стреля́ть глаза́ми;
сысці́ з вачэ́й — уйти́ (скры́ться) с глаз;
ты́каць у в. — ты́кать в глаза́;
у вача́х дваі́цца —
у вача́х пацямне́ла —
у в. не ба́чыць — в глаза́ не вида́ть;
у саба́кі вачэ́й пазы́чыць (пазы́чыўшы) — стыд потеря́ть;
у мае́ в. — на мои́х глаза́х;
у в. — в глаза́;
хава́ць в. — пря́тать глаза́;
чыта́ць у вача́х — по глаза́м ви́деть;
стая́ць у вача́х — стоя́ть в глаза́х;
шука́ць вача́мі — иска́ть глаза́ми;
у стра́ха в. вялі́кія — у стра́ха глаза́ велики́;
гро́зны (гро́зен) рак, ды в. зза́ду —
пра́ўда в. ко́ле —
со́рам не дым, вачэ́й не вы́есць —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)