плаці́ць, плачу́, пла́ціш, пла́ціць; незак.
1. што і без дап. Аддаваць грошы як належнае за што-н.
П. за пакупку.
П. падаткі.
За здароўе лепш п., чым расплачвацца (прыказка).
2. перан., чым за што. Так або інакш адказваць на чый-н. учынак (кніжн.).
П. паслугай за паслугу.
П. дабром за зло.
|| зак. заплаці́ць, -лачу́, -ла́ціш, -ла́ціць; -ла́чаны.
|| наз. плаце́ж, -цяжу́, м. (да 1 знач.).
П. з растэрміноўкай.
|| прым. плаце́жны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
плаці́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
плачу́ |
пла́цім |
| 2-я ас. |
пла́ціш |
пла́ціце |
| 3-я ас. |
плаці́ць |
пла́цяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
плаці́ў |
плаці́лі |
| ж. |
плаці́ла |
| н. |
плаці́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
плаці́ |
плаці́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
пла́цячы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
плаці́ць несов., в разн. знач. плати́ть;
п. зо́латам — плати́ть зо́лотом;
п. за кватэ́ру — плати́ть за кварти́ру;
п. пада́ткі — плати́ть нало́ги;
п. паслу́гай за паслу́гу — плати́ть услу́гой за услу́гу;
п. каму́-не́будзь узае́мнасцю — плати́ть кому́-л. взаи́мностью;
◊ п. дані́ну — плати́ть дань;
п. той жа мане́тай — плати́ть той же моне́той;
п. дабро́м за дабро́ — плати́ть добро́м за добро́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
плаці́ць, плачу, плаціш, плаціць; незак.
1. што, за што і без дап. Аддаваць грошы або што‑н. каштоўнае як належнае за што‑н. Плаціць за пакупку. Плаціць за абед. □ Не плаціць багаты, а вінаваты. Прыказка. // Аддаваць грошы або іншыя каштоўнасці ў лік якіх‑н. абавязацельстваў. Плаціць падаткі. Плаціць даўгі. □ Кожныя дванаццаць гадоў.. [такароўцы] аднаўлялі кантракт, штогод плацілі акуратна арэнду і жылі прыпяваючы. Бядуля.
2. перан.; чым. Так або інакш адказваць на чый‑н. учынак. Як слуга, як нявольнік, табе я Так стараўся служыць, дагадзіць! Так любіў цябе шчыра, з надзеяй, Што ўзаемнасцю будзеш плаціць. Купала. І народ плаціў сваім воінам бацькоўскай любоўю. «Звязда».
•••
Плаціць той жа манетай — тое, што і адплаціць той жа манетай (гл. адплаціць).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Плаці́ць ’аддаваць грошы або што-небудзь каштоўнае за што-небудзь’ (ТСБМ, Яруш., Нас.; Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС). Да прасл. *platiti, якое ад *platъ ’кавалак палатна ці іншай тканіны’ > плат (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
плати́ть несов., в разн. знач. плаці́ць;
◊
плати́ть той же моне́той плаці́ць той жа мане́тай;
плати́ть услу́гой за услу́гу плаці́ць паслу́гай за паслу́гу;
плати́ть взаи́мностью плаці́ць узае́мнасцю;
плати́ть дань плаці́ць дані́ну;
плати́ть добро́м за зло плаці́ць дабро́м за зло;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аліме́нтшчык, -а, мн. -і, -аў, м. (разм.).
Той, хто плаціць аліменты.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
упла́чивать несов. плаці́ць; (выплачивать) выпла́чваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
штоме́сячны, -ая, -ае.
Які бывае кожны месяц, раз у месяц.
Ш. часопіс.
Штомесячна (прысл.) плаціць узносы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)