ператвары́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ператвару́ |
ператво́рым |
| 2-я ас. |
ператво́рыш |
ператво́рыце |
| 3-я ас. |
ператво́рыць |
ператво́раць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ператвары́ў |
ператвары́лі |
| ж. |
ператвары́ла |
| н. |
ператвары́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
ператвары́ |
ператвары́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
ператвары́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ператвары́ць, -вару́, -во́рыш, -во́рыць; -во́раны; зак.
1. каго-што ў каго-што. Перавесці ў другі стан, надаць іншы выгляд, змяніць якім-н. чынам.
П. ваду ў пару.
П. справу ў забаўку.
2. што ў што. Ажыццявіць на справе, увасобіць у чым-н. пэўным, канкрэтным.
П. мары ў жыццё.
3. каго-што ў каго-што. У казках, паданнях і пад.: перавярнуць у каго-, што-н. пры дапамозе чараў.
Чараўніца ператварыла чалавека ў дрэва.
|| незак. ператвара́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. ператварэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ператвары́ць сов.
1. преврати́ть, обрати́ть;
п. краі́ну ў квітне́ючы сад — преврати́ть страну́ в цвету́щий сад;
вёску ~ры́лі ў ву́зел абаро́ны — дере́вню преврати́ли в у́зел оборо́ны;
п. у жарт — преврати́ть (обрати́ть) в шу́тку;
2. преобрази́ть;
п. зямлю́ — преобрази́ть зе́млю;
3. (в дело, в жизнь) претвори́ть, воплоти́ть;
п. ма́ры ў жыццё — претвори́ть (воплоти́ть) мечты́ в жизнь;
4. (у каго, што) фольк. преврати́ть, оберну́ть (в кого, что, кем, чем);
чараўні́ца ~ры́ла чалаве́ка ў дрэ́ва — колду́нья преврати́ла челове́ка в де́рево
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ператвары́ць, ‑твару, ‑творыш, ‑творыць; зак.
1. што. Зрабіць з аднаго што‑н. другое, перавесці ў другі стан, надаць зусім іншы выгляд, змяніць якім‑н. чынам. Ператварыць край у квітнеючы сад. □ У рукі ўласныя свой лёс Узяў народ вольналюбівы, На вогнішчах палацы ўзнёс, Ператварыў балоты ў нівы. Крапіва. Немцы ператварылі Мінск у руіны. Шкраба. // Змяніць змест, характар чаго‑н., надаць чаму‑н. іншы сэнс. Ператварыць справу ў забаўку. □ Бязрукія паказвалі сваё голае калецтва і енчылі, вымушаныя ператварыць свае няшчасці ў прафесію. Чорны. — А мы не ператворым чужы сакрэт у набытак для плеткароў? — парушыла маўчанне Таня. Машара.
2. што. Ажыццявіць на справе што‑н., увасобіць у чым‑н. пэўным, канкрэтным. Цяпер трэба рыхтавацца да паўстання, каб скінуць уладу буржуазіі і сілай зброі ўстанавіць Савецкую ўладу. Усё гэта зрабіць нялёгка, але магчыма. Трэба гэтую магчымасць ператварыць у сапраўднасць. Гурскі. Казкі ўсе ператварылі на сапраўднасць мы, на былі. Дубоўка.
3. у каго-што. У казках, паданнях — прымусіць змяніць свой твар, выгляд, перавярнуць у каго‑, што‑н. з дапамогай чараў. Чараўнік ператварыў чалавека ў дрэва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
претвори́ть сов., книжн.
1. (превратить) ператвары́ць;
2. (воплотить в жизнь) ператвары́ць (у жыццё), ажыццяві́ць;
иде́и претвори́ть в жизнь ідэ́і ператвары́ць у жыццё (ажыццяві́ць);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
воплоти́ть сов. увасо́біць; (осуществить) ажыццяві́ць, ператвары́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зруйнава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., што.
Разбурыць, ператварыць у руіны або знішчыць.
|| наз. зруйнава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
преврати́ть сов. ператвары́ць; (обратить) перавярну́ць; см. превраща́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
муміфікава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак. і незак., каго-што (спец.).
Ператварыць (ператвараць) у мумію¹; бальзамаваць.
М. цела.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стваро́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак., што.
Ператварыць у тварог.
|| незак. стваро́жваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. стваро́жванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)