пераабу́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пераабу́юся |
пераабу́емся |
| 2-я ас. |
пераабу́ешся |
пераабу́ецеся |
| 3-я ас. |
пераабу́ецца |
пераабу́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пераабу́ўся |
пераабу́ліся |
| ж. |
пераабу́лася |
| н. |
пераабу́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пераабу́йся |
пераабу́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
пераабу́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пераабу́цца сов. переобу́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пераабу́цца, ‑абуюся, ‑абуешся, ‑абуецца; зак.
Надзець на сябе другі абутак; абуцца іначай. Вольга пераабулася ў боцікі, апранула паліто, і яны выйшлі з пакоя. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераабу́ць, -у́ю, -у́еш, -у́е; -у́ты; зак.
1. каго-што. Абуць у іншы абутак.
П. дзяцей у сухое.
П. ногі.
2. што. Змяніць абутак, абуць іначай.
П. боты.
|| незак. пераабува́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| звар. пераабу́цца, -у́юся, -у́ешся, -у́ецца; незак. пераабува́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. пераабува́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
переобу́ться пераабу́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пераабува́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да пераабуцца.
2. Зал. да пераабуваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пераступі́цца ’пераабуцца’ (ваўк., Сцяшк. Сл.). Да ступі́ць, ступа́ць (гл.), параўн. уступі́цца ’ўсунуць ногі ў часовы абутак; абуцца’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
урэ́зацца, урэжуся, урэжашся, урэжацца; зак.
1. Увайсці, уваткнуцца ў што‑н. вострым, вузкім канцом. Човен урэзаўся ў пясок лугавога берага. Кірэенка. // Рэжучы, уклініцца ў што‑н. З вострава выйшла жняярка, прайшла ўздоўж лесу, завярнулася і ўрэзалася сваімі вострымі зубамі ў залацісты аўсяны лес. Сташэўскі. // Глыбока ўесціся, упіцца. Каўнер кашулі балюча ўрэзаўся ў востры кадык, так, што перахапіла дыханне. Каршукоў расшпіліў яго. Асіпенка. [Чалавек] хацеў пераабуцца, бо мокрыя аборы надта ўрэзаліся ў ногі, толькі мала часу меў да світання, дык не стаў. Гарэцкі. // перан. Удацца, уклініцца вузкай палосай у што‑н. Лес клічам урэзаўся ў поле.
2. перан. Імкліва ўварвацца, пранікнуць куды‑н. У заднія рады натоўпу ўрэзаліся клінам конныя жандары. Машара. «Пабеда»таксі вырвалася з вясёлага маладога лесу і ўрэзалася ў залаты жытнёвы палетак. Васілевіч.
3. перан. Разм. Сутыкнуцца з разгону з чым‑н.; стукнуцца. Ракета раптам нырнула ўніз і ледзь не ўрэзалася ў скалы. Шыцік. [Міхаліна:] — Я не ведала, што гэта будзе: слова, ці яго рука ляжа на маю, ці.. [Аляксандр Дзямідавіч] павернецца, выпусціць руль, і мы ўрэжамся ў дрэва... Шамякін.
4. перан. Надоўга запомніцца. На ўсё жыццё шмат якія з песень урэзаліся ў памяць, асабліва я любіў «Рэчаньку». Гурскі. [Іосіф Жыновіч:] — Мне ўрэзаўся ў памяць артыкул Аляксея Талстога, дзе ён палымяна заклікаў увесь народ да адпору праклятаму ворагу. «ЛіМ».
5. Абл. Закахацца ў каго‑н. [Адам:] — І вось так, неяк гуляючы на вячорках, я і ўрэзаўся, проста сказаць без нажа, у адну дзеўку. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)