па́ўза, -ы, мн. -ы, паўз і па́ўзаў, ж.
Кароткі перапынак у гучанні, гаворцы, працы і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
па́ўза
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
па́ўза |
па́ўзы |
| Р. |
па́ўзы |
па́ўзаў |
| Д. |
па́ўзе |
па́ўзам |
| В. |
па́ўзу |
па́ўзы |
| Т. |
па́ўзай
па́ўзаю |
па́ўзамі |
| М. |
па́ўзе |
па́ўзах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
па́ўза ж., в разн. знач. па́уза
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па́ўза, ‑ы, ж.
1. Кароткі перапынак у гучанні чаго‑н. [Насця:] — Каб вы ведалі, як цудоўна жыць і змагацца... Змагацца і, — яна зрабіла паўзу, а потым шэптам выдыхнула: — кахаць... Шамякін. — Нічога, хадзіў нагамі, пазіраў вачамі, слухаў вушамі, — з горкай іроніяй загаварыў Саўка. Войт і яго прыяцелі клюнулі насамі і прыгнулі галовы. Невялікая, няёмкая паўза, некаторае замяшанне. Колас.
2. Перапынак у якім‑н. дзеянні, занятку, працэсе. Раней Ганін дзень меў нейкія незапоўненыя паўзы, пустыя часіны. Грамовіч.
3. Спец. Перапынак у гучанні музычнага твора або якой-небудзь яго часткі. // Значок для абазначэння гэтага перапынку ў нотах.
4. Спец. Пропуск ненаціскнога складу ў вершы, пераважна ў трохдольным.
[Грэч. páusis — прыпынак.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Па́ўза ’кароткі перапынак у гучанні’ (ТСБМ). Праз польск. (pauza) ці рус. (па́уза) мову з ням. Pause, якое з лац. pausa < ст.-грэч. παῦσις ’перапынак’ < παύω ’канчаю, прыпыняю’ (Верш. Сл., 4, 93; Фасмер, 3, 218).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цэзу́ра, -ы, ж. (спец.).
1. У вершаскладанні: паўза, якая падзяляе радок на часткі.
Вялікая ц.
Малая ц.
2. Кароткая паўза ў музычнай мелодыі паміж дзвюма фразамі або завершанымі раздзеламі.
Ладавая ц.
|| прым. цэзу́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
па́уза в разн. знач. па́ўза, -зы ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цэзу́ра, ‑ы, ж.
Спец.
1. Паўза ў вершаваным радку, абавязковая для пэўнага вершаванага памеру. Вялікая цэзура. Малая цэзура.
2. Кароткая паўза ў музычнай мелодыі паміж асобнымі часткамі. Меладычная цэзура. Ладавая цэзура.
[Лац. caesura.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
двухта́ктавы, -ая, -ае (спец.).
1. Працягласцю ў два такты.
Двухтактавая паўза.
2. У якім рабочы працэс адбываецца за два такты, два хады поршня (пра рухавік унутранага згарання).
Д. матор.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Но́ўза ’соты, не занятыя мёдам, але прыгодныя’ (Шат.). Гл. паўза.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)