патлумі́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
патлумлю́ |
патлу́мім |
| 2-я ас. |
патлу́міш |
патлу́міце |
| 3-я ас. |
патлу́міць |
патлу́мяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
патлумі́ў |
патлумі́лі |
| ж. |
патлумі́ла |
| н. |
патлумі́ла |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
патлумі́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
патлумі́ць, ‑тлумлю, ‑тлуміш, ‑тлуміць; зак., каго-што.
Разм.
1. Затлуміць усіх, многіх.
2. і без дап. Тлуміць некаторы час. Патлуміць галаву.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Патлу́міць 1 ’пабалакаць, пагаварыць’ (Нас.). Да тлу́міць ’празмерна дакучаць гаворкай, шумам’, ’марочыць, задурваць галаву’, тлу́мны ’шумны, гаманлівы’, тлум ’шум, гоман’ (Шамякін), якія да польск. tłumić, tłumny, tłum < прасл. tъlp‑m (Брукнер, 572), роднаснага да польск. tłopić < прасл. tъlpa/tьlpa > бел. на‑тоўп. Семантычны пераход ’натоўп’ > ’шум, гоман’, як у гоман (прасл. gomonъ < гоц. gaman ’натоўп’) (Мартынаў, вусн. паведамл.).
Патлуміць 2, ‑цца ’падавіцца (у праклёнах)’ (Шат.). Укр. потлуми́ти ’заглушыць, задавіць’, ’пабіць’, ’знішчыць’. Да тлу́міць (гл.). Запазычаны з польск. tłumić (чэш. tlumiti з польск.). Польск. і славац. tlmiť з прасл. tъlmiti, роднаснага да літ. stel̃bti ’заглушаць ценем (аб раслінах)’, stil̃bti ’слабець, гінуць ад заглушэння’, якое адпавядала б літ. фактытыву *stilbinti ’рабіць, каб што-небудзь слабела’ (Махэк₂, 646).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)