паступо́вы, -ая, -ае.
Які адбываецца не адразу, без рэзкіх змен.
П. пераход да чаго-н. Ажыццяўляць што-н. паступова (прысл.).
|| наз. паступо́васць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паступо́вы
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
паступо́вы |
паступо́вая |
паступо́вае |
паступо́выя |
| Р. |
паступо́вага |
паступо́вай
паступо́вае |
паступо́вага |
паступо́вых |
| Д. |
паступо́ваму |
паступо́вай |
паступо́ваму |
паступо́вым |
| В. |
паступо́вы (неадуш.)
паступо́вага (адуш.) |
паступо́вую |
паступо́вае |
паступо́выя (неадуш.)
паступо́вых (адуш.) |
| Т. |
паступо́вым |
паступо́вай
паступо́ваю |
паступо́вым |
паступо́вымі |
| М. |
паступо́вым |
паступо́вай |
паступо́вым |
паступо́вых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паступо́вы, ‑ая, ‑ае.
Які адбываецца паслядоўна, без рэзкіх змен, не адразу. Не паступовае абядненне, а катастрофа ўпала на Гальвасавы галовы: у дваццатым годзе настаў момант кінуць усё. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
неадчува́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які пазбаўлены адчувальнасці, са слабай успрымальнасцю да фізічных раздражненняў. Неадчувальны да холаду. // Раўнадушны. Неадчувальны да прыгажосці.
2. Непрыкметны, нязначны. Неадчувальныя расходы. // Паступовы. Неадчувальны пераход ад аднаго колеру да другога.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Паволі ’няспешна, марудна; асцярожна; паступова, не адразу’ (ТСБМ, Нас., Яруш., Бяльк., Шат.). З польск. powoli ’тс’ (Кюнэ, Poln., 88). Аналагічна паво́льны ’няспешны, паступовы; вольны’ (Нас.) < польск. powolny.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паступова 1 ’паволі, патроху’ (КЭС, лаг.; Бяльк.). Укр. поступово ’тс’. Да паступовы < поступ (гл.). Сюды ж паступовасць ’павольны рух наперад’ (ТСБМ, Бяльк.).
Паступова 2 ’прагрэсіўна’ (Гарэц.). З польск. postępowy ’прагрэсіўны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пла́зкі ’адхоністы, гладкі’ (ТС), ’пакаты, спадзісты (бераг ракі, возера)’, пласкі, пласкый ’тс’ (сен., слонім., ЛА, 2), стол., сен. плаская, кам., брэсц., кобр. плоска ’пакатая страха’ (ЛА, 4), плазам ’плоска’ (Нас.), плазаваты ’адхонны (пра страху)’: страха зусім плазма лежыць (ТС). З польск. płaski ’плоскі, роўны’, якія развіліся ў выніку пераносу значэння ’роўны, плоскі’ > ’лагодны, паступовы’, асабліва ў проціпастаўленні ’пакаты’ — ’стромы’. Параўн. ст.-польск. iść płozą ’паводзіць сябе лагодна, абачліва, бесканфліктна’. Параўн., відаць, запазычанае ст.-рус. плазь ’плоскасць, роўнае месца’ (XVП ст., Лексикон словено-латинский). Сюды ж маладз. плазёіі ’больш плоска’ (Жыв. сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
стушава́цца, ‑шуюся, ‑шуешся, ‑шуецца; зак.
1. Спец. Стаць стушаваным, пры дапамозе тушоўкі зрабіць паступовы пераход ад цёмнага да светлага. Лініі на малюнку стушаваліся. // перан. Стаць менш прыкметным, выразным; згладзіцца. Потым і яшчэ былі такія экскурсіі, а потым вучыліся .. [хлопцы] пад зямлёю, але ўсё гэта неяк стушавалася ў памяці, выразна, да драбніц запомніўся толькі першы спуск. Лупсякоў.
2. перан. Разм. Сумецца, збянтэжыцца. Стушавацца на экзаменах. □ Дзяўчына раптам заўважыла, што ў загадчыка няма аднае рукі, і ад гэтага крыху стушавалася і адказала: — Не. Дуброўскі. Яўлампія Аляксандраўна няўлоўна павяла выгнутым брывом, Антон Пятровіч трохі стушаваўся і заспяшыў, каб чокнуцца з Віктарам, жонкай і дачкой. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)