парсю́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
Кастрыраваны самец свойскай свінні, кабан.
|| прым. парсючы́ны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
парсю́к, -ка́ м., прям., перен. бо́ров, каба́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
парсю́к, ‑а, м.
1. Кастрыраваны самец свойскай свінні; кабан. Мыкалі каровы, на прызбах грэбліся куры, каля платоў рыліся парсюкі. Грахоўскі. Кармі парсюка мукою — пойдзе рукою. Прыказка.
2. перан. Лаянк. Пра чалавека. Дзядзька Ігналь называў яго [Ігара Сароку] карэлым парсюком. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Парсю́к ’кастрыраваны самец свойскай свінні, кабан’ (ТСБМ, Нас., Бяльк., Шат., Касп., Гарэц., Мядзв., ДАБМ, 885; Сл. ПЗБ), ’непакладаны кабан’ (ДАБМ, 884), паршу́к ’кабан, парсюк, вяпрук’ (Сцяшк., Выг., Сл. ПЗБ), ’непакладаны кабан’ (ДАБМ, 884). Агляд формаў і значэнняў гл. яшчэ Лаўчутэ, Балтызмы, 19). Рус. разан. парсу́к ’кабан’, зах. паршу́к, парсю́к, польск. (Літва) parsiuk. Запазычанне з літ. paršùkas ’парася’ (гл. Карскі, РФВ, 49, 20; Фасмер, 3, 209; падрабязны агляд этымалагічнай літ-ры гл. Лаўчутэ, там жа). Трубачоў (Происх., 63–64) запазычанымі лічыць толькі формы з ‑ш‑; частка славянскіх форм з ‑с‑, на яго думку, магла ўзнікнуць з поросю́к у выніку моцнай рэдукцыі пераднаціскнога галоснага. Супраць Лаўчутэ (там жа), якая ўказвае, што ўсе формы на ‑ук і з гукам ‑с‑ распаўсюджаны на тэрыторыі славянскіх балтызмаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нясы́ты (о животных) нежи́рный;
н. парсю́к — нежи́рный каба́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уе́сціся², уе́мся, уясі́ся, уе́сца; уядзі́мся, уясце́ся, уяду́цца; уе́ўся, -уе́лася; уе́шся; зак. (разм.).
Прывыкнуць да якой-н. стравы, корму, пачаць добра есці і тлусцець.
Парсюк уеўся, аж уставаць не хоча.
|| незак. уяда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бо́ровI
1. (кабан) парсю́к, -ка́ м.; вяпру́к, род. вепрука́ м.;
2. (о толстом, неповоротливом человеке) прост. парсю́к, -ка́ м.; вяпру́к, род. вепрука́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сма́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад смаліць 2 (у 2 знач.).
2. у знач. прым. Абпалены агнём. Смалены парсюк.
•••
Бачыць саву смаленую гл. бачыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аскаро́міцца, ‑млюся, ‑мішся, ‑міцца; зак.
Уст. разм. Пачаць есці скаромнае пасля посту або парушыць пост, з’еўшы скаромнае. У нас жа ў хлеўчуку вёўся сякі-такі парсюк, бацька яго наважыў адгадаваць, каб хоць было чым аскароміцца на вялікдзень. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каба́н, ‑а, м.
1. Самец свінні; кныр. // Кастрыраваны самец свойскай свінні; парсюк. У Максімавых варотах, у ямцы, ляжаў і вяла павільваў хвосцікам кабан-кормнік. Капыловіч.
2. Дзікая свіння; дзік, вепр. Вялізны дзікі кабан павольна выходзіць з ляснога гушчару і брыдзе па чэрава ў снезе. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)