палаві́нка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
палаві́нка |
палаві́нкі |
| Р. |
палаві́нкі |
палаві́нак |
| Д. |
палаві́нцы |
палаві́нкам |
| В. |
палаві́нку |
палаві́нкі |
| Т. |
палаві́нкай
палаві́нкаю |
палаві́нкамі |
| М. |
палаві́нцы |
палаві́нках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
палаві́нка ж.
1. уменьш. полови́нка;
2. (двери и т.п.) полови́нка, ство́рка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
палаві́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Памянш.-ласк. да палавіна (у 1 знач.).
2. Рухомая, прымацаваная частка якога‑н. прадмета. Дзверы, што вялі ў сярэдзіну клубнага памяшкання, былі прыадчынены, і на адной з карычневых палавінак матляўся.. вялізны замок. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палаві́на, -ы, мн. -ы, -ві́н, ж.
1. Адна з дзвюх роўных частак, якія разам складаюць цэлае.
П. памідора.
П. справы.
П. зімы прайшла.
Першая п. гульні (у спорце).
2. Сярэдзіна якой-н. адлегласці, прамежку часу.
Праехаць палавіну дарогі.
П. восьмай вечара.
3. Асобная частка жылога памяшкання (уст.).
Парадная п. дома.
4. Пражонку (разм., жарт.).
Мая п. ў ад’ездзе.
|| памянш. палаві́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 1 знач.).
|| прым. палаві́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
полови́нка уменьш. палаві́нка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ство́рка ство́рка, -кі ж.; палаві́нка, -кі ж.; (дверей, окон) фо́ртка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Лятво ’ляток у вуллі для вылету пчол’ (Сцяшк., Нар. Гом.; паст., Сл. ПЗБ; ветк., Мат. Гом.), харв. ц.-далмацінск. letva ’палавінка лёгкіх дзвярэй’. Да лятаць, лётаць (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 34).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Палю́тка 1, палу́тка, полютка, полутка ’капусная галоўка’ (Сл. Брэс.), полу́дка, полутка, полу́док ’тс’ (ТС). Ад пол- ’палова’. Адносна суфіксацыі параўн. Сцяцко, Афікс. наз., 134. Дакладная словаўтваральная паралель у серб.-харв. палутак ’палавінка’, полутка ’паўшар’е’.
◎ Палю́тка 2 ’сцягно’ (Сл. Брэс.). Параўн. польск. poletek ’сала; бок тушы, кавалак’ < ро/ес ’тс’ < прасл. роШь (гл. поуць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Пялю́тка, пелю́тка ’палавіна качана, гарбуза’ (ТС), ’ягадзіцы; вульва’ (там жа), пэлю́тка ’ягадзіца; гузно’ (пін., Нар. лекс., Дразд.), ’сцягно’ (пін., Шатал.). Відаць, не можа разглядацца асобна ад палутка (полутка, полудка) ’палавінка (звычайна качана)’ (ТС), што ўзыходзіць да *роlъtь ’палова тушы’ (Фасмер, 3, 316), гл. польць, полец; фармальна і семантычна збліжана з пялюстка, гл. пелюсць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
створ м.
1. (створка) ство́рка, -кі ж.; палаві́нка, -кі ж.; (дверей, окон) фо́ртка, -кі ж.;
2. (прямая линия) спец. створ, род. ство́ру м.;
3. (место у реки, где производится измерение расхода воды) створ, род. ство́ру м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)