пазбы́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пазбу́дуся |
пазбу́дземся |
| 2-я ас. |
пазбу́дзешся |
пазбу́дзецеся |
| 3-я ас. |
пазбу́дзецца |
пазбу́дуцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пазбы́ўся |
пазбылі́ся |
| ж. |
пазбыла́ся |
| н. |
пазбыла́ся
пазбыло́ся |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пазбу́дзься |
пазбу́дзьцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
пазбы́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пазбы́цца (каго, чаго) сов. изба́виться (от кого, чего); изжи́ть (что);
п. непрые́мнасці — изба́виться от неприя́тности
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазбы́цца, ‑збудуся, ‑збудзешся, ‑збудзецца; зак., каго-чаго і ад каго-чаго.
1. Збавіцца, вызваліцца ад каго‑, чаго‑н. Пазбыцца клопатаў. Пазбыцца памылак. □ Кожнаму хацелася пачуць больш дакладна: як будзе з зямлёю для сялян? Калі пазбудземся асаднікаў? Пестрак. Гэты жудасны малюнак стаіць у мяне перад вачыма, і я не магу ад яго пазбыцца. Жычка. Лес пасвятлеў, пабялеў і пазбыўся свае хмурай панурасці пад белаю чысцюткаю посцілкаю. Колас. // Пазбегнуць чаго‑н. Пазбыцца хочаш ты бяды і хочаш праўду бачыць вокам? Дубоўка.
2. Разм. Страціць што‑н. Пазбыцца спакою. □ Як старым-старым стаў Янка, Як пазбыўся сілы ўдалай, — Баяў байкі-казкі ўнукам. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нязбы́тны, -ая, -ае.
1. Такі, што не можа збыцца; нездзяйсняльны.
Нязбытныя планы.
2. Такі, якога нельга або цяжка пазбыцца.
Н. сум.
Нязбытная туга.
|| наз. нязбы́тнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазбыва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да пазбыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Непазбы́ўны ’якога цяжка пазбыцца’ (Нас.), непазбы́ўна (Гарэц.). Да пазбыцца ’вызваліцца ад каго- ці чаго-небудзь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нязбы́тна ’неажыццявіма’ (Касп.). Да збыцца ’ажыццявіцца’; няма падстаў бачыць у ім запазычанне ці паўкальку з польск. niezbyty, niezbędny ’якога цяжка пазбыцца, пазбегнуць’ (Кюнэ, Poln., 81) па семантычных меркаваннях.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
глыбі́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разм. Далёкія ад цэнтра населеныя пункты. / у вобразн. ужыв. Дагэтуль ён [мядзведзь] жыў сабе Недзе ў глыбінцы, Займаўся чым можна, Каб смутку пазбыцца. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раўнаду́шша, ‑а, н.
Абыякавыя, безудзельныя адносіны да каго‑, чаго‑н.; абыякавасць. «Трэба жыць, — падумаў [Лагацкі], трэба смялей і весялей жыць: пазбыцца раўнадушша, чэрствасці, замкнутасці ў сабе...» М. Стральцоў. Даглядчык з .. [Нічыпара] выйшаў дрэнны, і не так па гультайству, як па абыякавасці, раўнадушшы. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нязбы́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, што не можа збыцца; нездзяйсняльны. Нязбытная мара. Нязбытныя планы.
2. Такі, якога нельга або цяжка пазбыцца. У шаравата-блеклых вачах.. [батрака] заставаўся той самы нязбытны сум і спалох, за якімі — па выгляду — ні смелай думкі, ні дужага смеху. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)