Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падаві́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
падаўлю́ся |
пада́вімся |
| 2-я ас. |
пада́вішся |
пада́віцеся |
| 3-я ас. |
пада́віцца |
пада́вяцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
падаві́ўся |
падаві́ліся |
| ж. |
падаві́лася |
| н. |
падаві́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
падаві́ся |
падаві́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
падаві́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
падаві́цца сов. подави́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падаві́цца, ‑даўлюся, ‑давішся, ‑давіцца; зак., чым і без дап.
Задыхнуцца ад чаго‑н., што засела, затрымалася ў горле. Падавіцца яблыкам. Падавіцца рыбнай кветкай. □ [Аленка:] — Куры тут. Стаміўся ж. — Угу, — падавіўся зацяжкай Міхась і закашляўся. — Затое давёў машыну да ладу. Можна ехаць спакойна. Б. Стральцоў. / у лаянк. ужыв. — Падавіся ты гэтым сваім ордэрам, — зусім спакойна, без злосці сказала Марына. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даві́цца, даўлю́ся, да́вішся, да́віцца; незак., чым.
1. Задыхацца ад чаго-н., што засела ў горле, або прыступу кашлю, смеху і пад.
Д. косткай.
2. перан. Харчавацца чым-н., што прыелася, абрыдла.
Д. бульбай.
|| зак. удаві́цца, удаўлю́ся, уда́вішся, уда́віцца (да 1 знач.) і падаві́цца, -даўлю́ся, -да́вішся, -да́віцца (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
подави́ться сов.
1. падаві́цца, удаві́цца;
подави́ться ко́стью падаві́цца (удаві́цца) ко́сткай;
2. (оказаться раздавленным — обо всём, многом) разг. падушы́цца;
я́годы подави́лись я́гады падушы́ліся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
задаві́цца, ‑даўлюся, ‑давішся, ‑давіцца; зак.
Разм.
1. Павесіцца. З гультаём ажаніцца — лепей задавіцца. З нар.
2. Падавіцца, удавіцца. — Вам не давядзецца плаціць пану .. і дзвесце дзесяцін зямлі вы зусім дарэмна атрымоўваеце. — Сам тую зямлю вазьмі! — Хай ён задавіцца той зямлёй! Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
задушы́цца, ‑душуся, ‑душышся, ‑душыцца; зак.
Памерці ад недахопу паветра, ад дыму, газу і пад. — Адчыніце вокны, задушыцца можна! — папрасіў, закашляўшыся, стары. Гурскі. // Разм. Павесіцца. — Мне цяпер адно толькі: ці ў старцы ў свет пайсці, ці задушыцца. Галавач. // Падавіцца. — Вось зараз вазьму гэту яго муку і кіну яму ў паганую морду. Задушыся! Курто.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Патлу́міць 1 ’пабалакаць, пагаварыць’ (Нас.). Да тлу́міць ’празмерна дакучаць гаворкай, шумам’, ’марочыць, задурваць галаву’, тлу́мны ’шумны, гаманлівы’, тлум ’шум, гоман’ (Шамякін), якія да польск. tłumić, tłumny, tłum < прасл. tъlp‑m (Брукнер, 572), роднаснага да польск. tłopić < прасл. tъlpa/tьlpa > бел. на‑тоўп. Семантычны пераход ’натоўп’ > ’шум, гоман’, як у гоман (прасл. gomonъ < гоц. gaman ’натоўп’) (Мартынаў, вусн. паведамл.).
Патлуміць 2, ‑цца ’падавіцца (у праклёнах)’ (Шат.). Укр. потлуми́ти ’заглушыць, задавіць’, ’пабіць’, ’знішчыць’. Да тлу́міць (гл.). Запазычаны з польск. tłumić (чэш. tlumiti з польск.). Польск. і славац. tlmiť з прасл. tъlmiti, роднаснага да літ. stel̃bti ’заглушаць ценем (аб раслінах)’, stil̃bti ’слабець, гінуць ад заглушэння’, якое адпавядала б літ. фактытыву *stilbinti ’рабіць, каб што-небудзь слабела’ (Махэк₂, 646).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)