ніцяны́
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ніцяны́ |
ніцяна́я |
ніцяно́е |
ніцяны́я |
| Р. |
ніцяно́га |
ніцяно́й
ніцяно́е |
ніцяно́га |
ніцяны́х |
| Д. |
ніцяно́му |
ніцяно́й |
ніцяно́му |
ніцяны́м |
| В. |
ніцяны́ (неадуш.)
ніцяно́га (адуш.) |
ніцяну́ю |
ніцяно́е |
ніцяны́я (неадуш.)
ніцяны́х (адуш.) |
| Т. |
ніцяны́м |
ніцяно́й
ніцяно́ю |
ніцяны́м |
ніцяны́мі |
| М. |
ніцяны́м |
ніцяно́й |
ніцяны́м |
ніцяны́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ніцяны́
1. ни́точный;
2. (сделанный из ниток) ни́тяный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ніцяны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да ніцей. Ніцяная вытворчасць.
2. Зроблены з ніцей, нітак. Ніцяныя пальчаткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ніць, -і, мн. ні́ці, -ей, ж.
1. мн. Тое, што і нітка.
2. Прадмет, які падобны на нітку, нагадвае нітку.
Н. лямпы напальвання.
Ніці павуціння.
3. перан. Тое, што злучае адно з адным, служыць для сувязі.
Ніці дружбы.
|| прым. ніцяны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ни́точный ні́тачны; (нитяный) ніцяны́;
ни́точная фа́брика ні́тачная фа́брыка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ни́тчатый
1. (нитевидный) ніткава́ты;
2. (нитяный) уст. ніцяны́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Ніця́нікі ’лапці, зробленыя з нітак’ (дзятл., Сл. ПЗБ), нацянькі ’тс’ (навагр., Жыв. сл.). Ад ніцяны ’зроблены з нітак’, гл. ніць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ні́чальніцы ’ніты, частка кроснаў, з дапамогай якіх утвараецца зеў у аснове’ (Кліх; валож., навагр., Жыв. сл.; свісл., воран., Шатал.; Сцяц., Жд. 1, Сцяшк.; карэл., Янк. Мат., Сл. ПЗБ), сюды ж вучаніцы (талач., Шатал.; Бес., Уладз.; вільн., беласт., Сл. ПЗБ), укр. ничельниця, ничениця ’тс’, рус. начальница, нительница, ничелки, ниченицы ’тс’, польск. niczelnica, nicielnica ’тс’, славац. niteťnice ’тс’, серб.-харв. дыял. nJčalnica, ničanice ’частка ткацкага стану’ (HDZb., 3, 140), балг. ншцелки ’тс’. Згодна з Махэкамг (399), зыходнай формай быў прыметнік ^nitelj‑ьnъ, дзе ‑tel‑ адпавядае суфіксу, што абазначаў дзеяча, які далучаецца да кораня *пі‑ (< і.-е. nei‑ ’весці’), формы без -/- у выніку народнаэтымалагічнага збліжэння з *пНь ’прадзіва, нітка’. Сумніцельна; наяўнасць амаль паўсямесна паралельных форм без -/-, якія выводзяцца з *пііьпь ’ніцяны’, параўн. віц. ніцініца, нічаніца ’тоўстая нітка (для нітоў)’ (Касп.), сведчыць аб другасным характары названых форм з -/-. Гл. заўвагі Слаўскага (Slavica: Wybr. studia. Wrocław etc., 1989, 134) адносна інавацыйнага характару балг. нищелки, а таксама рус. начальные (начальные) доска ’дзве паралельныя дошчачкі з ніцянымі петлямі, у якія прапускаюцца ніткі асновы’, што сведчыць пра аддзеяслоўнае паходжанне форм з відаць, ад ніціць (*піШі): рус. начальные доски > ничальницы. Інавацыйнае паходжанне названых форм тлумачыцца, відаць, зменамі ў тэхналогіі працэсу — ужываннем спецыяльных прыстасаванняў (дошчачак замест вяровачак і пад.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)