нітавы́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да ніта ​1.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ні́т

‘металічны стрыжань’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ні́т ні́ты
Р. ні́та ні́таў
Д. ні́ту ні́там
В. ні́т ні́ты
Т. ні́там ні́тамі
М. ні́це ні́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ні́т

‘злучэнне ніцяных петляў у ткацкім станку’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ні́т ніты́
Р. ніта́ ніто́ў
Д. ніту́ ніта́м
В. ні́т ніты́
Т. ніто́м ніта́мі
М. ніце́ ніта́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ніт¹, ніта, мн. ніты, -аў, м.

Металічны стрыжань, які мае на адным канцы галоўку, а на другім — разьбу, на якую накручваецца гайка; болт (спец., уст.).

|| прым. ні́тавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ніт I (род. ні́та) м., тех., уст. болт;

узя́ць на ніты́ — скрепи́ть болта́ми

ніт II (род. ніта́) м., см. ніты́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ніт², ніта́, мн. ніты́, -о́ў, м. (спец.).

1. Злучэнне ніцяных петляў у ткацкім станку для падымання нітак асновы.

Укідаць аснову ў ніты.

2. Спосаб ткання, ад якога залежыць від перапляцення ніцей у тканіне.

Абрус у шаснаццаць нітоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ни́тченка ж., текст. ніт, род. ніта́ м., мн. ніты́, -то́ў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цеп

1. с.-х. цэп, род. цэ́па м.;

2. текст. ніт, род. ніта́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Жуві́кшч ’шнуры для замацавання ніта’ (Сл. паўн.-зах.). З літ. žuvýkštis ’тс’ (Сл. паўн.-зах., 2, 154; Лаўчутэ, Сл. балт., 66).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Ні́ціць ’рабіць кабылкі ў нітах’ (браг., Нар. сл.), ’вязаць петлі ніта, рабіць ніт’ (Уладз.), ніціць ніт ’нацягваць ніткі ў ніце’ (ТС), ніціць ’сукаць ніткі’ (мсцісл., Жыв. сл.), ніціцца («ніт ніціцца») ’блытацца, перацірацца’ (ТС), укр. нитити ’нацягваць ніткі ў ніце’, рус. мітить ’рабіць петли для ніта’, серб.-харв. п©Ші ’распраўляць ніці ў ткацкім станку’. Паводле Запруднага (АКД, 15), праславянскі дэнамінатыў на ‑Пі ад *nitь (гл. нітка).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)