◎ Но́чы ’ноччу’ (чэрв., Нар. лекс.; Сл. ПЗБ), но́ччы ’тс’ (віл., Сл. ЦРБ). Паводле Карскага (2–3, 76), сеннен. но́ччи < п!!!і‑ ій < пбіій (гл. ноччу, ноч), параўн. таксама ноччы і ноччу (Бяльк.), рус. дыял. ночи ’тс’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

но́ч

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне

адз. мн.
Н. но́ч но́чы
Р. но́чы начэ́й
Д. но́чы нача́м
В. но́ч но́чы
Т. но́ччу нача́мі
М. но́чы нача́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

по́ўнач², -ы, ж.

Сярэдзіна ночы, якая адпавядае 12 гадзінам ночы.

Глухая п.

Былоза п.

|| прым. паўно́чны, -ая, -ае.

П. час.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зве́чара, прысл.

Вечарам, да надыходу ночы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

папо́ўначы, прысл.

Пасля 12 гадзін ночы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паўно́чнік

‘жыхар поўначы; той, хто не лажыцца спаць да позняй ночы’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. паўно́чнік паўно́чнікі
Р. паўно́чніка паўно́чнікаў
Д. паўно́чніку паўно́чнікам
В. паўно́чніка паўно́чнікаў
Т. паўно́чнікам паўно́чнікамі
М. паўно́чніку паўно́чніках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

апо́ўначы і апаўно́чы, прысл.

У 12 гадзін ночы.

З паходу вярнуліся а.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дабра́нач, выкл., у знач. вык. (разм.).

Ужыв. як пажаданне спакойнай ночы пры развітанні вечарам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тума́ністы, -ая, -ае (разм.).

З частымі або густымі туманамі.

Туманістая восень.

Туманістыя ночы.

|| наз. тума́ністасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

закульга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.

1. Пачаць кульгаць.

З ночы я штосьці закульгаў.

2. Пайсці кульгаючы.

Закульгаў дадому.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)