нашэ́сце
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
нашэ́сце |
| Р. |
нашэ́сця |
| Д. |
нашэ́сцю |
| В. |
нашэ́сце |
| Т. |
нашэ́сцем |
| М. |
нашэ́сці |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нашэ́сце, -я, н.
1. Напад ворага, запаланенне ім чужой тэрыторыі.
Варожае н.
2. перан. Нечаканы прыход, з’яўленне каго-н. у вялікай колькасці (разм., жарт.).
Н. гасцей.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нашэ́сце, ‑я, н.
Напад ворага, запаланенне ім чужой тэрыторыі; навала (у 1 знач.). Ужо нямнога засталося жахлівых слядоў варожага нашэсця. Шамякін. // перан. Разм. Нечаканы прыход, з’яўленне каго‑н. у вялікай колькасці. Ніколі раней гэты горад не бачыў такога нашэсця людзей з кнігамі, агульнымі сшыткамі пад пахай! Паслядовіч.
•••
Мамаева нашэсце — пра нечаканы прыход вялікай колькасці непажаданых людзей.
[Ад імя татарскага хана Мамая, які ў 14 ст, зрабіў спусташальнае нашэсце на Русь; быў пераможаны рускімі на чале з Дзмітрыем Данскім у Кулікоўскай бітве ў 1380 г.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мама́еў, ‑маева.
У выразах: Мамаева нашэсце гл. нашэсце. Мамаева пабоішча гл. пабоішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
іншапляме́ннік, ‑а, м.
Уст. Чалавек, які належыць да іншага племені, іншай народнасці. Нашэсце іншапляменнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наше́ствие ср. нашэ́сце, -сця ср.; перен. нава́ла, -лы ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нава́ла, -ы, ж.
1. Нашэсце ворага.
Адолець навалу.
Фашысцкая н.
2. Бяда, няшчасце.
Страшэнная н.
3. Вялікая колькасць каго-, чаго-н.
Н. работы.
4. перан. Нешта цяжкае, непрыемнае, што навісае над чалавекам.
Н. безвыходнасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мама́еў: Мама́ева нашэ́сце ист. Мама́ево наше́ствие;
мама́ева пабо́ішча — перен., шутл. мама́ево побо́ище
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Насланнё ’насланне, навядзенне чарадзейнай сілаю’ (Нас.) ’нашэсце’, ’пра таго, хто ў вялікай колькасці з’яўляецца дзе-небудзь, несучы шкоду’ (полац., Нар. лекс.), ’бяда, гора, няўдача, няшчасце’ (бялын., Янк. Мат.), ’напасць’ (Яруш.), насла́нне ’непрыемнасці, беды, няўдачы, хібы ў справах, усё, што з’яўляецца як бы насланым, пасланым у якасці кары злой сілай’ (Гарэц.), ’эпілепсія’, ’ачмурэнне’: bo czort u jeho nasłany (Пятк. 2, 209). Да насла́ць ’паслаць’, гл. слаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)