на́ш
займеннік, прыналежны, безасабовы
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
на́ш |
на́ша
на́шая |
на́ша
на́шае |
на́шы
на́шыя |
| Р. |
на́шага |
на́шай
на́шае |
на́шага |
на́шых |
| Д. |
на́шаму |
на́шай |
на́шаму |
на́шым |
| В. |
на́шага (адуш.)
на́ш (неадуш.) |
на́шу
на́шую |
на́ша
на́шае |
на́шых
на́шы
на́шыя |
| Т. |
на́шым |
на́шай
на́шаю |
на́шым |
на́шымі |
| М. |
на́шым |
на́шай |
на́шым |
на́шых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
наш
1. (ж. и ср. на́ша) мест. притяж., м. наш;
н. край — наш край;
на́ша магу́тная радзі́ма — на́ша могу́чая ро́дина;
на́ша дабро́ — на́ше добро́;
2. в знач. сущ., разг. (начальник, хозяин) наш
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наш
1. мест., м. наш (ж., ср. на́ша, мн. на́шы);
на́ша могу́чая Ро́дина на́ша магу́тная Радзі́ма;
у них о́пыта бо́льше нашего у іх во́пыту больш, чым у нас;
2. сущ. наш, -шага м., мн. на́шы, -шых;
поживёшь у наших пажыве́ш у на́шых;
он стал нашим ён стаў (зрабі́ўся) на́шым;
◊
наша взяла́! на́ша ўзяло́!;
и нашим и ва́шим і на́шым і ва́шым;
наше вам (почте́ние) шутл. на́ша вам шанава́нне (пава́га, прывіта́нне);
не ме́ньше нашего не менш, як у нас, не менш за нас;
это не наше де́ло (нас не каса́ется) гэ́та не на́ша спра́ва;
поживи́те с наше пажыві́це з на́ша (сто́лькі, як мы);
по-нашему па-на́шаму;
знай наших! ве́дай (знай) на́шых!;
бо́льше нашего больш, як у нас, больш за нас;
пусть зна́ют наших няха́й ве́даюць (зна́юць) на́шых;
наш брат (челове́к) наш брат (чалаве́к).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наш, ‑ага, м.; наша, ‑ай, ж.; наша, ‑ага, н.; мн. нашы, ‑ых.
1. займ. прыналежны да мы. Наш горад. Наш дом. □ Белыя бярозкі беларускія Міла так аздобілі наш край. Шымук. Тут стаяла наша хата. Вось на гэтым месцы, ля сцяны, — мой ложак. Аляхновіч. // Які мае адносіны да нас, як членаў якога‑н. калектыву; які складаецца з нас. Наша сям’я. Наш клас. □ [Андрэй Міхайлавіч:] — За вашай работай мы будзем сачыць. І прашу паверыць мне, што клапаціцца аб вас будзе цяпер увесь наш атрад. Якімовіч. // Які знаходзіцца ў сваяцкіх, сяброўскіх і інш. адносінах з намі. Нашы таварышы. □ Яшчэ зранку, на досвітку, пайшоў наш дзядзька на рум біць калоды. Колас. // Які звязаны з намі, датычыцца нас. У наш час.
2. у знач. наз. на́ша, ‑ага, н. Разм. Тое, што належыць, уласціва нам. Наша нам і застанецца.
3. у знач. наз. нашы, ‑ых. Разм. Блізкія нам людзі, сваякі, таварышы. «Нашы ідуць!..» Гэтыя словы запоўнілі цяпер душы нявольнікаў. Маўр.
•••
Ведай (знай) нашых; няхай ведаюць (знаюць) нашых гл. ведаць.
Дзе наша не прападала гл. прападаць.
І нашым і вашым — адным і другім адначасова (служыць, дагаджаць і пад.).
Наш брат гл. брат.
Наш чалавек гл. чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наш, -ага, м., на́ша, -ай, ж., на́ша, -ага, н., мн. на́шы, -ых; займ. прынал.
1. Які належыць нам, які мае адносіны да нас.
Наша акруга.
2. у знач. наз. на́шы, -ых. Блізкія нам людзі, сваякі, таварышы (разм.).
Наведаць нашых.
◊
Ведай (знай) нашых; няхай ведаюць (знаюць) нашых (разм.) — вось мы якія, вось з кім маеце справу.
І нашым і вашым (разм.) — адным і другім адначасова (служыць, дагаджаць і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Наш, укр. наш, рус. наш, польск. nasz, чэш., славац. naš, в.-, н.-луж. naš, палаб. nos, славен. nàš, серб.-харв. на̏ш, балг., макед. наш, ст.-слав. нашь. Прасл. *našь, з і.-е. nōs з расшырэннем *‑jь < *‑i̯os, гл. Фасмер, 3, 51; ESSJ SG, 2, 440.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
багаце́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
Станавіцца багатым.
Багацее наш край.
|| зак. разбагаце́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
на́шенский прост., см. наш.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
развесялі́цца, -весялю́ся, -вясе́лішся, -вясе́ліцца; зак.
Стаць вясёлым.
І дзядзька наш развесяліўся.
|| незак. развясе́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)