наткну́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
наткну́ся |
наткнё́мся |
| 2-я ас. |
наткне́шся |
наткняце́ся |
| 3-я ас. |
наткне́цца |
наткну́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
наткну́ўся |
наткну́ліся |
| ж. |
наткну́лася |
| н. |
наткну́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
наткні́ся |
наткні́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
наткну́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
наткну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. на што. Наскочыць на што-н. вострае.
Н. на сук.
2. на каго-што. Рухаючыся, нечакана сутыкнуцца з кім-, чым-н.
Н. на засаду.
3. перан., на што. Нечакана, выпадкова выявіць, знайсці што-н.
Н. на цікавую кніжку.
Н. на след.
|| незак. натыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наткну́цца сов., в разн. знач. наткну́ться; (прийти в соприкосновение, встретиться — ещё) натолкну́ться, набрести́;
н. на цвік — наткну́ться на гвоздь;
н. на плот — наткну́ться (натолкну́ться) на забо́р;
н. на перашко́ду — наткну́ться (натолкну́ться) на препя́тствие;
н. на след — набрести́ на след
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наткну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
1. Наскочыць, напароцца на што‑н. вострае. Наткнуцца на сук.
2. Рухаючыся, нечакана наскочыць на каго‑, што‑н. (на якую‑н. перашкоду). Страляючы перад сабою, Мішка выскачыў на палянку, наткнуўся на нешта цвёрдае і ўпаў. Паслядовіч. Ідзе [юнак] па тратуару і аглядваецца назад. Заглядзеўся і наткнуўся на вусатага дзядзьку з гаспадарчай сумкай. — Малады чалавек, не страляйце варон. Пянкрат.
3. перан. Рухаючыся, нечакана сустрэцца з кім‑, чым‑н., набрысці на каго‑, што‑н. Познім адвячоркам абоз нечакана наткнуўся на варожую засаду. Якімовіч. Ішлі мы неяк вясной групай па лесе і наткнуліся на немцаў. Карпюк. // Нечакана, выпадкова выявіць, знайсці што‑н. Толькі ў канцы вайны неяк праглядаючы ў газеце спіс узнагароджаных Урадам партызан, Марынка нечакана наткнулася на .. прозвішча [Паходні]. Хадкевіч. Да дна ператрос чамадан у зацішку. Тут раптам вачыма наткнуўся на кніжку. Арочка. // Разм. Сутыкнуцца з кім‑, чым‑н. на сваім жыццёвым шляху, у сваёй дзейнасці. У Міколы быў горкі вопыт. Летась ён уцякаў і папаўся.. На першым польскім хутары яго накрылі. Багаты хутаранін, пакуль жонка карміла ўцекачоў,.. прывёў з недалёкага маёнтка салдатаў... Ды для Калодкі гэта быў не доказ. — На аднаго сабаку наткнуўся, дык думаеш, што ўсе такія. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наткнуцца, напаткнуцца, натрапіць, узбіцца; наскочыць, лучыць, налучыць (разм.); напароцца (перан., разм.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
натолкну́ться
1. (на что) наткну́цца;
2. перен. наткну́цца, натра́піць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
натра́піць, -плю, -піш, -піць; -тра́п; зак., на каго-што.
1. Напасці, наткнуцца на што-н.
Н. на грыбное месца.
2. Сустрэцца з кім-н., выпадкова наткнуцца на каго-н.
Н. на сяброў.
|| незак. натрапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наткну́ться
1. (наскочить на что-л. острое, надеться) наткну́цца;
2. перен., разг. наткну́цца, натра́піць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
патарча́ка і патырча́ка, -і, ДМ -ча́цы, мн. -і, -ча́к, ж.
Востры прадмет, які тырчыць адкуль-н.
Наткнуцца на патырчаку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
натыка́цца
‘да наткнуцца’
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
натыка́юся |
натыка́емся |
| 2-я ас. |
натыка́ешся |
натыка́ецеся |
| 3-я ас. |
натыка́ецца |
натыка́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
натыка́ўся |
натыка́ліся |
| ж. |
натыка́лася |
| н. |
натыка́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
натыка́йся |
натыка́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
натыка́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)