наткну́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. наткну́ся наткнё́мся
2-я ас. наткне́шся наткняце́ся
3-я ас. наткне́цца наткну́цца
Прошлы час
м. наткну́ўся наткну́ліся
ж. наткну́лася
н. наткну́лася
Загадны лад
2-я ас. наткні́ся наткні́цеся
Дзеепрыслоўе
прош. час наткну́ўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

наткну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. на што. Наскочыць на што-н. вострае.

Н. на сук.

2. на каго-што. Рухаючыся, нечакана сутыкнуцца з кім-, чым-н.

Н. на засаду.

3. перан., на што. Нечакана, выпадкова выявіць, знайсці што-н.

Н. на цікавую кніжку.

Н. на след.

|| незак. натыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наткну́цца сов., в разн. знач. наткну́ться; (прийти в соприкосновение, встретиться — ещё) натолкну́ться, набрести́;

н. на цвік — наткну́ться на гвоздь;

н. на плот — наткну́ться (натолкну́ться) на забо́р;

н. на перашко́ду — наткну́ться (натолкну́ться) на препя́тствие;

н. на след — набрести́ на след

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наткну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.

1. Наскочыць, напароцца на што‑н. вострае. Наткнуцца на сук.

2. Рухаючыся, нечакана наскочыць на каго‑, што‑н. (на якую‑н. перашкоду). Страляючы перад сабою, Мішка выскачыў на палянку, наткнуўся на нешта цвёрдае і ўпаў. Паслядовіч. Ідзе [юнак] па тратуару і аглядваецца назад. Заглядзеўся і наткнуўся на вусатага дзядзьку з гаспадарчай сумкай. — Малады чалавек, не страляйце варон. Пянкрат.

3. перан. Рухаючыся, нечакана сустрэцца з кім‑, чым‑н., набрысці на каго‑, што‑н. Познім адвячоркам абоз нечакана наткнуўся на варожую засаду. Якімовіч. Ішлі мы неяк вясной групай па лесе і наткнуліся на немцаў. Карпюк. // Нечакана, выпадкова выявіць, знайсці што‑н. Толькі ў канцы вайны неяк праглядаючы ў газеце спіс узнагароджаных Урадам партызан, Марынка нечакана наткнулася на .. прозвішча [Паходні]. Хадкевіч. Да дна ператрос чамадан у зацішку. Тут раптам вачыма наткнуўся на кніжку. Арочка. // Разм. Сутыкнуцца з кім‑, чым‑н. на сваім жыццёвым шляху, у сваёй дзейнасці. У Міколы быў горкі вопыт. Летась ён уцякаў і папаўся.. На першым польскім хутары яго накрылі. Багаты хутаранін, пакуль жонка карміла ўцекачоў,.. прывёў з недалёкага маёнтка салдатаў... Ды для Калодкі гэта быў не доказ. — На аднаго сабаку наткнуўся, дык думаеш, што ўсе такія. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наткну́цца

1. (наскочыць) stóßen* vi (s) (на каго-н., што-н. auf A, an A); sich áufspießen (на цвік);

2. (нечакана сустрэць) plötzlich fínden*, únerwartet begégnen (на каго-н. D); zusámmentreffen* vi (s) (на каго-н. mit D)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

наткнуцца, напаткнуцца, натрапіць, узбіцца; наскочыць, лучыць, налучыць (разм.); напароцца (перан., разм.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

натолкну́ться

1. (на что) наткну́цца;

2. перен. наткну́цца, натра́піць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

натра́піць, -плю, -піш, -піць; -тра́п; зак., на каго-што.

1. Напасці, наткнуцца на што-н.

Н. на грыбное месца.

2. Сустрэцца з кім-н., выпадкова наткнуцца на каго-н.

Н. на сяброў.

|| незак. натрапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наткну́ться

1. (наскочить на что-л. острое, надеться) наткну́цца;

2. перен., разг. наткну́цца, натра́піць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

патарча́ка і патырча́ка, -і, ДМ -ча́цы, мн. -і, -ча́к, ж.

Востры прадмет, які тырчыць адкуль-н.

Наткнуцца на патырчаку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)