наста́ўнік

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. наста́ўнік наста́ўнікі
Р. наста́ўніка наста́ўнікаў
Д. наста́ўніку наста́ўнікам
В. наста́ўніка наста́ўнікаў
Т. наста́ўнікам наста́ўнікамі
М. наста́ўніку наста́ўніках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

наста́ўнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Той, хто выкладае ў школе, а таксама наогул асоба, якая вучыць чаму-н.

Н. мовы і літаратуры.

2. Той, хто наогул з’яўляецца натхняльнікам, хто кіруе, вучыць чаму-н.

Духоўныя настаўнікі.

3. Той, хто дапамагае каму-н. асвоіць спецыяльнасць на прадпрыемстве, прывівае працоўныя навыкі.

|| ж. наста́ўніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. наста́ўніцкі, -ая, -ае (да 1 знач.).

Н. калектыў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наста́ўнік м.

1. (преподаватель) учи́тель;

2. (руководитель) наста́вник, учи́тель

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наста́ўнік, ‑а, м.

1. Той, хто выкладае ў школе. Настаўнік пачатковай школы. Настаўнік сярэдняй школы. Настаўнік хіміі. □ Вакол .. [Фралова] збіраюцца тыя, хто толькі ўчора развітаўся з роднаю школаю, з блізкімі сябрамі і любімымі настаўнікамі. Грахоўскі. // Наогул асоба, якая вучыць чаму‑н. Настаўнік музыкі. Хатні настаўнік.

2. Той, хто наогул з’яўляецца натхніцелем, хто кіруе, вучыць чаму‑н. Духоўны настаўнік. Вялікія настаўнікі пралетарыяту. □ Купала і Колас былі першыя паэтычныя настаўнікі Максіма Танка. Бярозкін.

3. Той, хто дапамагае каму‑н. асвоіць спецыяльнасць на прадпрыемстве, прывівае працоўныя навыкі. Настаўнік моладзі. □ Берагчы час, планаваць яго расход не толькі па гадзінах, а і секундах — найпершы абавязак настаўніка рабочага. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Наста́ўнік ’выкладчык’ (Яруш., Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС), ’настаўнік; натхніцель’ (ТСБМ); яшчэ ў 20‑я гады ўжывалася ў літаратурнай мове побач з русізмам вучы́цель, вучы́целька. Відаць, семантычны наватвор на базе народнага наста́віць ’навучыць’, першапачаткова з наставіць на пуць, параўн. наставіць пуць ’абраць жыццёвы шлях’ (Сл. ПЗБ), настаўля́ць ’павучаць’ (там жа), або праз рус. (ц.-слав.) са ст.-слав. наставьникъ ’кіраўнік, майстар, правадыр’, што атрымала больш вузкае значэнне ’духоўны настаўнік, натхніцель’; параўн. наста́ва ’наглядчык, наглядальнік’ (Сл. ПЗБ). Да ста́віць, стаўля́ць (гл.).

Настаўні́к, настаўні́ч ’талакнянка’ (пух., Жыв. сл.). Таго ж паходжання, што і настаноўнік (гл.); да ставіць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

настаўнік, выкладчык, педагог; вучыцель (уст.) / хатні: дарэктар (уст.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

капіта́н-наста́ўнік

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. капіта́н-наста́ўнік капіта́н-наста́ўнікі
Р. капіта́н-наста́ўніка капіта́н-наста́ўнікаў
Д. капіта́н-наста́ўніку капіта́н-наста́ўнікам
В. капіта́н-наста́ўніка капіта́н-наста́ўнікаў
Т. капіта́н-наста́ўнікам капіта́н-наста́ўнікамі
М. капіта́н-наста́ўніку капіта́н-наста́ўніках

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

шэф-наста́ўнік

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. шэф-наста́ўнік шэ́фы-наста́ўнікі
Р. шэ́фа-наста́ўніка шэ́фаў-наста́ўнікаў
Д. шэ́фу-наста́ўніку шэ́фам-наста́ўнікам
В. шэ́фа-наста́ўніка шэ́фаў-наста́ўнікаў
Т. шэ́фам-наста́ўнікам шэ́фамі-наста́ўнікамі
М. шэ́фе-наста́ўніку шэ́фах-наста́ўніках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

шэф-наста́ўнік м. шеф-наста́вник

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дарэ́ктар, -а, мн. -ы, -аў, м. (гіст.).

У дарэвалюцыйнай беларускай вёсцы: хатні настаўнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)