нажыва́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
нажыва́ю |
нажыва́ем |
| 2-я ас. |
нажыва́еш |
нажыва́еце |
| 3-я ас. |
нажыва́е |
нажыва́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
нажыва́ў |
нажыва́лі |
| ж. |
нажыва́ла |
| н. |
нажыва́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
нажыва́й |
нажыва́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
нажыва́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нажыва́ць несов., в разн. знач. нажива́ть; см. нажы́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нажыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да нажыць (у 1, 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нажы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жы́ты; зак.
1. што і чаго. Паступова набыць, назапасіць.
Н. сваёй працай.
2. перан., каго-што і каго-чаго. Атрымаць, набыць (што-н. непрыемнае).
Н. рэўматызм.
3. Пражыць нейкі час (разм.).
У гасцях доўга не нажывеш.
|| незак. нажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нажыва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да нажыцца.
2. Зал. да нажываць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нажыва́цца несов., возвр., страд. нажива́ться; см. нажы́цца, нажыва́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нажива́ть несов., в разн. знач. нажыва́ць; см. нажи́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
получа́ть несов. атры́мліваць; (приобретать) набыва́ць; (добывать) здабыва́ць; (наживать) нажыва́ць; (заболевать чем-л.) захво́рваць (на што); см. получи́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ла́та́цца, ла́тавацца, пала́та́цца ’лёгка нажываць, карыстацца чужым’ (Нас.), ’жывіцца, падзарабляць’ (Юрч.), бялын. ’пабірацца’ (Яўс.), ’падстройвацца, падладжвацца’ (Сцяшк.), лата́ньне ’карыстанне чужым, лёгкім прыбыткам’ (Нас.), бялын. ла́тыньня ’папрашайніцтва, падбіранне’ (Яўс.), латаніна ’лёгкі прыбытак, лёгкія заробкі’ (Нас.). Надзейнай этымалогіі няма. Паводле Слаўскага (5, 46–47), паходзіць ад прасл. lat‑, якое мае значэнне ’схапіць’ (Брукнер, 307). Параўн. бел. латва, лацьвей ’лёгка’, польск. łatwy, łacwi, łacny, ст.-польск. łatnica ’сетка для лоўлі рыбы’, серб.-харв. ла̏тити ’схапіць’, ла̏hати ’хапаць, браць’, lȁće ’марна’, чэш. láce, lacný ’лёгкі, танны’, славац. lacný ’тс’, ст.-слав. латити ’падсцерагчы, злавіць’. Матцэнаўэр (LF, 9, 185) дапускае роднаснасць з лат. lēts ’лёгкі, танны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)