нада́рыцца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
нада́рыцца |
нада́рацца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
нада́рыўся |
нада́рыліся |
| ж. |
нада́рылася |
| н. |
нада́рылася |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нада́рыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -рыцца; зак.
1. безас., з інф. Прыйсціся, здарыцца.
Мне таксама надарылася там пабываць.
2. Выдацца, выпасці.
Вясна надарылася надзвычай ранняя.
3. Трапіцца, сустрэцца.
Надарыўся цікавы чалавек.
|| незак. надара́цца, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нада́рыцца сов. случи́ться; (о времени — ещё) вы́пасть;
~рылася во́льная хвілі́на — случи́лась (вы́пала) свобо́дная мину́та
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нада́рыцца, ‑рыцца, зак.
1. безас. з інф. Прыйсціся, выпасці каму‑н. І вось аднойчы, неяк скора пасля Айчыннай вайны, мне надарылася быць недалёка ад Лапаціч. Пальчэўскі. [Бацька:] — Пакуль не позна, трэба ваўчыцу неяк падкаравуліць, а там, можа, і вывадак надарыцца забраць... Масарэнка. // Здарыцца, дастацца на чыю‑н. долю. І ўжо трэба ж такому зноў надарыцца: апошні сын вымушаны апрануць на сябе шынель. Гроднеў.
2. Выдацца, выпасці. [Валя:] — Як толькі надарыцца вольная часінка — прыходзьце абавязкова. Я цяпер дома, і клопатаў у мяне мала. Пасядзіце ў садзе, адпачняце... Савіцкі. І вось надарыцца часамі Мароз над ўсімі маразамі. Колас. Ноч надарылася цёмная, без аніводнай зоркі на небе. Васілёнак.
3. Трапіцца, сустрэцца. Пакідаць карову нанач адну было рызыкоўна — мог надарыцца звер. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Надары́цца ’выдацца, трапіцца’ (ТСБМ). Запазычана з польск. nadarzyć się ’тс’, пра што сведчыць адсутнасць слова ў народных гаворках, ізаляваны характар у лексіконе літаратурнай мовы (гл., аднак, зда́рыцца, якое па тых жа меркаваннях таксама можа быць аднесена да запазычання), а таксама месца націску ў слове.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
надара́цца несов. случа́ться, выпада́ть; см. нада́рыцца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
надара́цца, ‑аецца.
Незак. да надарыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
натра́піцца, -плюся, -пішся, -піцца; зак. (разм.).
1. Выпадкова сустрэцца, трапіцца.
Натрапіўся добры чалавек.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выдацца, выпасці; надарыцца.
Натрапіўся зручны выпадак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Рэ́чыцца ’надарыцца’ (Шат.), ’удацца’ (Стан.). Фанетычны варыянт да ру́чыцца ’удацца’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тра́піцца, -плюся, -пішся, -піцца; зак.
1. Выпадкова сустрэцца, надарыцца.
У лесе трапілася лісіца.
2. Дастацца.
Мне трапілася цікавая кніга.
3. безас., з інф. Выпасці на чыю-н. долю, прыйсціся.
Трапілася бачыць жывога Янку Купалу.
◊
Трапілася чарвяку на вяку (разм., жарт.) — пра вельмі рэдкую ўдачу, шчаслівы выпадак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)