нагада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.
1. каго-што. Паказацца падобным да каго-, чаго-н.
2. што, пра што, аб чым, з дадан. і без дап. Выклікаць успамін.
Пісьмо нагадала мінулае.
3. што і без дап. Успомніць.
Н. дзяцінства.
|| незак. нага́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. нага́дванне, -я, н. (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нагада́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
нагада́ю |
нагада́ем |
| 2-я ас. |
нагада́еш |
нагада́еце |
| 3-я ас. |
нагада́е |
нагада́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
нагада́ў |
нагада́лі |
| ж. |
нагада́ла |
| н. |
нагада́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
нагада́й |
нагада́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
нагада́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нагада́ць сов. напо́мнить; припо́мнить
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нагада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. каго-што. Паказацца падобным на каго‑, што‑н. Косця ў гэты момант нагадаў Веры пакрыўджанае дзіцё, і ёй захацелася зрабіць яму што-небудзь прыемнае. Шыцік. Раптам, аднекуль зверху, данёсся жалобны пералівісты звон, які нагадваў звон маленькага ляснога вадаспада. Аляхновіч.
2. што, пра што, аб чым, з дадан. сказам і без дап. Напомніць каму‑н. пра што‑н., выклікаць успамін. Заспявалі пеўні, як гарністы, Нагадалі, што ўставаць пара. Скарынкін. У кішэньках астаткі махоркі Нагадалі мне восені пах. Хведаровіч. Помнік, што ўзняўся да зор, Парой нагадае былое... Кляўко.
3. што і без дап. Разм. Успомніць. У аповесці ёсць час — другая палова дваццатых гадоў, ёсць тапаграфія мясцовасці, ёсць добра выпісаны пейзаж. Варта нагадаць хоць бы ваколіцы Зялёнай Дубровы. Шкраба. Часамі, калі ў думках нагадаеш тую раннюю пару, уяўляюцца ласкавыя рукі маці. Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Нагада́ць ’напомніць, прыпомніць, успомніць’ (ТСБМ). Хутчэй за ўсё запазычана на раннім этапе фарміравання літаратурнай мовы з укр. нагада́ти ’тс’, што ўжываецца і ў народнай мове, паколькі ўплыў суседніх больш развітых літаратурных моў на беларускую ў пэўныя перыяды яе развіцця быў зусім натуральным. Няма падстаў прыпісваць названаму слову «эмігранцкае» паходжанне, як гэта робіць Жураўскі (Беларуская мова і літаратура ў школе, 1988, 2, 14), супрацьпастаўляючы яго народна-дыялектнаму нагада́ць ’задумаць’ (Сл. ПЗБ). Гл. гадаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
напо́мнить сов. напо́мніць, нагада́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нага́дваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да нагадаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нагада́ны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад нагадаць (у 2, 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нага́дванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. нагадваць — нагадаць (у 2, 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
припо́мнить сов., в разн. знач. прыпо́мніць, нагада́ць, прыгада́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)