на́вісь, -і, Т на́віссю, ж.
1. Тое, што навісае над чым-н.
Пад навіссю чаромхі.
2. перан. Нешта страшнае, што навісла над кім-н., што пагражае чалавеку.
Н. небяспекі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наві́сь
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
наві́сь |
наві́сі |
| Р. |
наві́сі |
наві́сей
наві́сяў |
| Д. |
наві́сі |
наві́сям |
| В. |
наві́сь |
наві́сі |
| Т. |
наві́ссю |
наві́сямі |
| М. |
наві́сі |
наві́сях |
Іншыя варыянты:
на́вісь.
Крыніцы:
krapivabr2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
на́вісь
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
на́вісь |
на́вісі |
| Р. |
на́вісі |
на́вісей
на́вісяў |
| Д. |
на́вісі |
на́вісям |
| В. |
на́вісь |
на́вісі |
| Т. |
на́віссю |
на́вісямі |
| М. |
на́вісі |
на́вісях |
Іншыя варыянты:
наві́сь.
Крыніцы:
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
наві́сь ж. на́вись; наве́с м.;
н. скалы́ — на́вись (наве́с) скалы́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
на́вісь, ‑і, Т на́віссю, ж.
1. Тое, што навісае над чым‑н. Чорная навісь хмар. □ Стаіць.. [домік] у ціхім завулку, пад навіссю таполяў. Навуменка. Узяўшы ўправа — пад гарой З-пад цёмнай навісі абрыва Палонка білася вадой. Гаўрусёў.
2. перан. Нешта страшнае, што навісла над кім‑н., што пагражае чалавеку. Навісь вайны. □ У тыя дні.. [Тадаровіч] выехаў.., чуючы перад сабою адно — чорную навісь смяртэльнай навалы. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свес м. на́вісь, -сі ж.;
свес кро́вли на́вісь страхі́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
на́вись разг. на́вісь, -сі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
высачыня́, ‑і, ж.
Разм. Тое, што і вышыня (у 1, 2, 4 і 6 знач.). Там, далёка ў высачыні, паслалася мяккая, цёмна-сіняя навісь неба. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наве́с м.
1. паве́ць, -ці ж., паве́тка, -кі ж.; (над колодцем и т. п.) стрэ́шка, -кі ж.; наве́с, -са м.;
2. (выступающая часть чего-л.) на́вісь, -сі ж., наве́с, -са м.;
наве́с скалы́ на́вісь (наве́с) скалы́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сма́га, ‑і, ДМ смазе, ж.
1. Моцнае жаданне піць. Як зморышся, пад сонцам косячы, хочацца тады ўпасці на густую мураву, схіліцца над самой вадой рэчкі і піць яе губамі проста з ракі, піць доўга, аж пакуль не прагоніш дакучлівай смагі. Галавач.
2. Недахоп вільгаці, суша, спёка. І папраўдзе, усё дакляравала добрую ноч: неба чыстае, звонкае, а ў вечар асядае ўжо .. гарачыня і смага. Скрыган. А што б вадзе гэтай млын круціць, на палі разліцца, калі пасевы гараць ад смагі? Лобан.
3. перан. Разм. Моцнае імкненне да чаго‑н. У тыя дні.. [Тадаровіч] выехаў сохнучы, ныючы, повен пакутнае смагі да жыцця і чуючы перад сабой адно — чорную навісь смяртэльнае навалы. Чорны.
•••
Сагнаць смагу гл. сагнаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)