набіва́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. набіва́ю набіва́ем
2-я ас. набіва́еш набіва́еце
3-я ас. набіва́е набіва́юць
Прошлы час
м. набіва́ў набіва́лі
ж. набіва́ла
н. набіва́ла
Загадны лад
2-я ас. набіва́й набіва́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час набіва́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

набіва́ць несов.

1. (вколачивать в большом количестве) набива́ть;

2. (сверху что-л. на что-л.) прибива́ть, набива́ть;

3. (разбивать много чего-л.) набива́ть, накола́чивать;

4. (надевать обруч) набива́ть, накола́чивать;

5. (набивать на ручку) наса́живать;

6. (убивать в каком-л. количестве) набива́ть;

7. (ружьё) заряжа́ть;

8. набива́ть;

9. (вызывать болезненное явление) набива́ть; намина́ть; (утомлять — ещё) натру́живать;

10. обл. (заполнять внутренность чего-л.) напи́хивать, набива́ть;

11. (наносить, прибивать ветром, волной) набива́ть;

1-11 см. набі́ць 1-5, 7-12

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

набіва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да набіць (у 1–4, 8–10 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

набі́ць, -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; набі; -біты; зак.

1. чаго. Убіць, наўбіваць у значнай колькасці.

Н. цвікоў.

2. што. Напоўніць, напхаць чым-н.

Н. мяшок травой.

3. што. Прыбіць зверху да чаго-н. або ўдарамі насадзіць.

Н. абруч на бочку.

4. чаго. Разбіць у вялікай колькасці.

Н. шкла.

5. каго. Нанесці пабоі.

Нехта моцна набіў хлопца.

6. што. Ударамі прычыніць шкоду.

Н. гуз на лбе.

7. каго-чаго. Забіць вялікую колькасць (жывёл, птушак і пад.).

Н. качак.

8. што. Зарадзіць зброю з дула.

Н. стрэльбу.

9. Зрабіць узор асобым спосабам (спец.).

Н. рысунак на тканіне.

◊

Бітком набіць (разм.) — напоўніць што-н. вельмі цесна, шчыльна.

Набіць вока (разм.) — набыць вопыт, уменне вызначыць што-н. адразу.

Набіць (наламаць) руку (разм.) — зрабіцца спрактыкаваным, набыць вопыт у якой-н. справе.

Набіць сабе цану (разм.) — узвысіць сябе ў вачах іншых.

|| незак. набіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—3, 6—9 знач.).

|| наз. набіва́нне, -я, н. і набі́ўка, -і, ДМ -біўцы, ж. (да 3, 8 і 9 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

набіва́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. набіваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

накола́чивать несов. набіва́ць; см. наколоти́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

набива́ть несов.

1. (наполнять) напіха́ць, напі́хваць; (чемодан, склад и т. п.) напако́ўваць, набіва́ць; напіра́ць;

набива́ть чу́чело напіха́ць (набіва́ць) чу́чала;

набива́ть тру́бку напіха́ць (набіва́ць) лю́льку;

набива́ть папиро́сы напіха́ць папяро́сы;

набива́ть карма́н напако́ўваць (напіха́ць, напіра́ць) кішэ́нь;

2. (убивать в каком-л. количестве) набіва́ць; (стреляя) настрэ́льваць; (птицы, скота) нараза́ць; (свиней) нако́лваць;

3. (вколачивать, прикреплять) набіва́ць;

набива́ть гвозде́й в сте́ну набіва́ць цвіко́ў у сцяну́;

набива́ть о́бручи набіва́ць абручы́;

4. (причинять повреждение) набіва́ць; (натирать) наму́льваць;

5. (отпечатывать узор на ткани) набіва́ць;

◊

набива́ть це́ну набіва́ць (наганя́ць) цану́; см. наби́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

набіва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да набіцца.

2. Зал. да набіваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

куты́рыць

‘набіваць страўнік’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. куты́ру куты́рым
2-я ас. куты́рыш куты́рыце
3-я ас. куты́рыць куты́раць
Прошлы час
м. куты́рыў куты́рылі
ж. куты́рыла
н. куты́рыла
Загадны лад
2-я ас. куты́р куты́рце
Дзеепрыслоўе
цяп. час куты́рачы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

бруха́ніць

‘наядацца, набіваць жывот (бруханіць пуза)’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. бруха́ню бруха́нім
2-я ас. бруха́ніш бруха́ніце
3-я ас. бруха́ніць бруха́няць
Прошлы час
м. бруха́ніў бруха́нілі
ж. бруха́ніла
н. бруха́ніла
Загадны лад
2-я ас. бруха́нь бруха́ньце
Дзеепрыслоўе
цяп. час бруха́нячы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)