наблі́жаны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. наблі́жаны наблі́жаная наблі́жанае наблі́жаныя
Р. наблі́жанага наблі́жанай
наблі́жанае
наблі́жанага наблі́жаных
Д. наблі́жанаму наблі́жанай наблі́жанаму наблі́жаным
В. наблі́жаны (неадуш.)
наблі́жанага (адуш.)
наблі́жаную наблі́жанае наблі́жаныя (неадуш.)
наблі́жаных (адуш.)
Т. наблі́жаным наблі́жанай
наблі́жанаю
наблі́жаным наблі́жанымі
М. наблі́жаным наблі́жанай наблі́жаным наблі́жаных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

наблі́жаны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. наблі́жаны наблі́жаная наблі́жанае наблі́жаныя
Р. наблі́жанага наблі́жанай
наблі́жанае
наблі́жанага наблі́жаных
Д. наблі́жанаму наблі́жанай наблі́жанаму наблі́жаным
В. наблі́жаны (неадуш.)
наблі́жанага (адуш.)
наблі́жаную наблі́жанае наблі́жаныя (неадуш.)
наблі́жаных (адуш.)
Т. наблі́жаным наблі́жанай
наблі́жанаю
наблі́жаным наблі́жанымі
М. наблі́жаным наблі́жанай наблі́жаным наблі́жаных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

наблі́жаны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. наблі́жаны наблі́жаная наблі́жанае наблі́жаныя
Р. наблі́жанага наблі́жанай
наблі́жанае
наблі́жанага наблі́жаных
Д. наблі́жанаму наблі́жанай наблі́жанаму наблі́жаным
В. наблі́жаны (неадуш.)
наблі́жанага (адуш.)
наблі́жаную наблі́жанае наблі́жаныя (неадуш.)
наблі́жаных (адуш.)
Т. наблі́жаным наблі́жанай
наблі́жанаю
наблі́жаным наблі́жанымі
М. наблі́жаным наблі́жанай наблі́жаным наблі́жаных

Кароткая форма: наблі́жана.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Тыцю́н ‘тытунь’: Czy ŭ tèbe tyciùn je? (Федар. 4). Гл. тытунь; мажліва, набліжанае да тыц (гл.) пры спажыванні нюхальнай табакі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тасава́цца ’падыходзіць, дапасоўвацца’ (брасл., Сл. ПЗБ). Відаць, набліжанае да стасава́цца ’знаходзіцца ў адпаведнасці’ (гл.), успрынятага як прыставачнае ўтварэнне. Сюды ж, магчыма, тасаваць ’раўняць’ (Сцяшк. Сл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трапа́ч ’скарач, ручнік з “трапкамі” — доўгімі ніцянымі канцамі (махрамі), у якім насілі на поле абед’ (Бяльк.), ’ручнік’ (Скарбы). Відаць, з трапкач ’тс’, набліжанае да трапаць1, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Стаўды́р ‘плот, агароджа’ (Сцяшк. Сл.), ‘упарты, някемлівы чалавек’ (Сл. рэг. лекс.), сталды́р ‘высокі, няўклюдны чалавек’ (кір., Нар. сл.), сто́ўдыр ‘валацуга’ (Сцяшк. Сл.), стаўду́р ‘тупы, разумова недаразвіты чалавек’ (Скарбы, Сцяшк. Сл.), сюды ж стаўдырава́ты ‘высокі’ (Сцяшк. Сл.). Няясна. Магчыма, набліжанае да папярэдняга слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тык-тык — пра стук сэрца: Дзидона рюмзала и выла… / А сердце тык, тык‑тык у ей (Энеіда навыварат; гл. Полымя, 1996, 10, 196). Гукапераймальнае, параўн. тых‑тых (гл.), верагодна, набліжанае да тык1, тыкаць, параўн. укр. тик, ід. tik (Астравух, Ідыш-бел. сл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пу́псік ’нешта маленькае, падобнае на шарык’ (мсцісл., Мат. Маг.), ’пампон’ (Яўс.). Хутчэй за ўсё, запазычанне з рус. разм. пупс, пупсик (пра нешта малое, надутае), што з ням. Puppe ’лялька’, франц. pupėe ’тс’ (гукапераймальнага паходжання), набліжанае да пуп (гл.). Не выключаны балтыйскі уплыў, параўн. лат. pūpsoti (pūpso) ’тырчаць, выступаць’, pūpsnis ’пукатасць, уздуцце’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тэало́гія ‘багаслоўе’ (ТСБМ), тэолёгія ‘тс’ (Пятр.), ст.-бел. теология, феология ‘тс’ (1595 г., ГСБМ). Запазычаны са ст.-польск. teologia ‘тс’, якое з лац. theologia, а апошняе са ст.-грэч. θεολογίᾱ ‘навука пра багоў’ ад θεός ‘бог’ і ‑λογία < λόγος ‘слова’ (Булыка, Лекс. запазыч., 162; ЕСУМ, 5, 546–7). Параўн. таксама ст.-бел. теологъ, што са ст.-польск. teolog ‘тс’; другасныя варыянты, фанетычна набліжаныя да грэчаскіх формаў феологъ, феолокгъ. Таго ж паходжання народнае тэлялёг ‘багаслоў’; студэнт-багаслоў; чалавек, што чытае ў царкве святыя кнігі’ (Нас.), магчыма, іранічна і фармальна набліжанае да гукапераймальных слоў таляхаць, талялёхаць і інш., гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)