мядзве́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.

Насякомае атрада прамакрылых, якое жыве ў зямлі і з’яўляецца шкоднікам сельскагаспадарчых культур.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мядзве́дка

‘насякомае’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. мядзве́дка мядзве́дкі
Р. мядзве́дкі мядзве́дак
Д. мядзве́дцы мядзве́дкам
В. мядзве́дку мядзве́дак
Т. мядзве́дкай
мядзве́дкаю		 мядзве́дкамі
М. мядзве́дцы мядзве́дках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

мядзве́дка

‘цялежка; інструмент’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. мядзве́дка мядзве́дкі
Р. мядзве́дкі мядзве́дак
Д. мядзве́дцы мядзве́дкам
В. мядзве́дку мядзве́дкі
Т. мядзве́дкай
мядзве́дкаю		 мядзве́дкамі
М. мядзве́дцы мядзве́дках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

мядзве́дка I ж., зоол. медве́дка

мядзве́дка II ж., тех. медве́дка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мядзве́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.

Насякомае з тоўстым целам, пакрытым кароткімі мяккімі галаскамі, якое жыве ў зямлі і з’яўляецца шкоднікам сельскагаспадарчых культур.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

медве́дка ж.

1. зоол. мядзве́дка, -кі ж.;

2. техн. мядзве́дка, -кі ж.;

3. плот. бара́н, -на́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Мядзве́дзік, мядзведка звычайная, мядзьведзька ’насякомае мядзведка, Gryllotaiра’ (ТСБМ, БелСЭ, Бяльк., Мат. Гом.), польск. rleivi̯odek ’тс’. Да мядзведзь (гл.). Названа паводле падабенства магутных пярэдніх лап насякомага да мядзведжых (Унбегаўн, Selected Papers on Rus. and Slav. Phil. Oxford, 1969, 270). Сюды ж мядвядок ’скарпіён’ (Машчэнская, Бел. лекс., 112).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Мядзвёдак ’рама, у якую ўстаўляецца верацяно з ніткамі, каб звіваць іх на клубок’ (Шат.), мядзведка ’рубанак з дзвюма ручкамі’ (браг., Мат. Гом.), лоеў. мядзведка ’рычаг, якім паварочваецца шацёр ветрака’ (ЛАПП). Да мядзведзь (гл.). Названы паводле падабенства з лапамі мядзведзя. Аналагічна баран ’рубанак з дзвюма ручкамі’, каза 19, казан (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Турча́к ‘цвыркун хатні, Gryllus domesticus’ (дзярж., Нар. сл.; трак., Сл. ПЗБ), ‘мядзведка’ (Варл., Сцяшк., Жд. 1, Сл. ПЗБ, Скарбы), турчо́к ‘цвыркун’ (брасл., паст., ЛА, 1; полац., Волк.), ту́рчык ‘мядзведка’ (Сцяшк.), ‘голуб-туркаўка’ (Байк. і Некр.), ‘нейкая птушка’ (Мат. Гом.). Да турча́ць (гл.) — дзеяслова гукапераймальнага паходжання: перадае працяглае гучанне, параўн. туркаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Турклі́с ‘туркач, мядзведка, Glottotalpa glottotalpa’ (воран., Сл. ПЗБ). З літ. turklỹs ‘тс’ (Грынавяцкене, там жа, 5, 148).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)