мы́сліць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
мы́слю |
мы́слім |
| 2-я ас. |
мы́сліш |
мы́сліце |
| 3-я ас. |
мы́сліць |
мы́сляць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
мы́сліў |
мы́слілі |
| ж. |
мы́сліла |
| н. |
мы́сліла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
мы́слі |
мы́сліце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
мы́слячы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
мы́сліць, -лю, -ліш, -ліць; незак.
1. Разважаць, супастаўляючы з’явы рэчаіснасці, думкі і робячы з іх вывады.
Лагічна м.
2. што. Уяўляць у думках.
Не м. сябе без любімай працы.
|| наз. мы́сленне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мы́сліць несов. мы́слить;
навучы́ць м. — научи́ть мы́слить;
м. фо́рмуламі — мы́слить фо́рмулами
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мы́сліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; незак.
1. Разважаць, супастаўляючы з’явы рэчаіснасці, думкі і робячы з іх вывады. Лагічна мысліць. Мысліць вобразамі. Навучыць мысліць. □ У камуне за гэтыя гады выраслі новыя людзі, якія зусім інакш мысляць, чым мысліў учарашні селянін-уласнік, селянін — раб свайго ўласнага шкура зямлі. Галавач. [Ермаловіч:] — Вайна ёсць вайна, і трэба адпаведна мысліць. Мірнага жыцця няма, забудзь... Ваша пяцёрка — глыбокае падполле. Навуменка. Уменне мысліць на сцэне — вялікі дар для акцёра, і ён даецца далёка не кожнаму. Сабалеўскі.
2. што. Разм. Уяўляць у мыслях. [Левановіч:] Як ты мысліш сабе гэту праверку? [Гарлахвацкі:] Трэба назначыць аўтарытэтную камісію. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мы́сліць ’разважаць, супастаўляючы думкі або з’явы рэчаіснасці і робячы з іх вывады’, ’уяўляць у думках, жадаць’ (ТСБМ, Нас., Яруш.), мыслява́ць ’разважаць’ (мазыр., Нар. Гом.). Укр. мислити, рус. мыслить, польск. myśleć, н.-луж. mysliś, в.-луж. myslić, чэш. mysliti, славац. myslieť, славен. mísliti, серб.-харв. ми̏слити, макед. мисли, балг. мисля, ст.-слав. мыслити (мышлѫ). Прасл. mysliti, якое з myslь > мысль (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дагма́тык, -а, мн. -і, -аў, м.
Чалавек, які мысліць догмамі, схільны да дагматызму.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мыслі́цельны, -ая, -ае.
Які мае адносіны да мыслення, звязаны са здольнасцю мысліць.
М. працэс.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
іншаду́мны, -ая, -ае.
Які думае, мысліць інакш, чым хто-н., мае іншыя погляды, перакананні.
Іншадумныя члены з’езда.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
натлумі́ць, -лумлю́, -лу́міш, -лу́міць; зак., што.
Пазбавіць здольнасці ясна мысліць, лагічна разважаць; задурыць.
Н. галаву за дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мы́слячы,
1. ‑ая, ‑ае. Здольны глыбока і самастойна мысліць; надзелены здольнасцю філасофскага мыслення.
2. Дзеепрысл. незак. ад мысліць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)