мы́ла
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
мы́ла |
| Р. |
мы́ла |
| Д. |
мы́лу |
| В. |
мы́ла |
| Т. |
мы́лам |
| М. |
мы́ле |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
мы́ла, -а, н.
1. Рэчыва з тлушчу і шчолачы, якое лёгка раствараецца ў вадзе і ўжыв. для мыцця.
Гаспадарчае м.
Туалетнае м.
2. перан. Белая пена ў коней ад поту.
Коні ў мыле.
|| прым. мы́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мы́ла ср. мы́ло;
○ зялёнае м. — зелёное мы́ло;
◊ як м. з’е́ўшы — сло́вно мы́ло съел;
зарабі́ў, як Забло́цкі на мы́ле — погов. прогоре́ть; оста́ться ни с чем
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мы́ла, ‑а, н.
1. Рэчыва з тлушчу і шчолачы, якое лёгка распускаецца ў вадзе і ўжываецца для мыцця. Простае мыла. Туалетнае мыла. Клеевае мыла. □ Мокрыя яшчэ валасы пахлі дарагім мылам. Чорны.
2. перан. Белая пена ў коней ад поту. Коні нашы былі ў мыле, цяжка дыхалі. Якімовіч.
•••
Зялёнае мыла — вадкае мыла зеленавата-бурага колеру, якое выкарыстоўваецца як дэзінфіцыруючы сродак.
Зарабіць, як Заблоцкі на мыле гл. зарабіць.
Як мыла з’еўшы гл. з’еўшы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мы́ла 1, му́ло, драг. мэ́ло, бран. мы́лца ’рэчыва з тлушчу і шчолачы, якое ўжываецца для мыцця’, (перан.) ’белая пена ў коней ад поту’ (ТСБМ, Бяльк., КЭС, Сл. ПЗБ, Растарг.), шальч., гродз., драг. ’нясмачныя ежа’ (Сл. ПЗБ). Укр. мило, рус. мыло, польск., н.-, в.-луж. mydło, чэш. mýdlo, славац. mydlo, славен. mílo, серб.-харв. ми̏ло, ц.-слав. мыло. Прасл. mydlo, утворанае ад myti > мыць (гл.). (Міклашыч, 207; Фасмер, 3, 24). Аднак Трубачоў (Этимология–1963, 42) пераканаўча абгрунтоўвае пачатковую прасл. рэканструяваную форму ў выглядзе mūtlo. Сюды ж мыліцца ’намыльвацца’, мыліць ’распускаць мыла ў вадзе’ (ТСБМ, Юрч., Бяльк.).
Мы́ла 2 ’памылка’, мыла зʼесці ’памыліцца, атрымаць адмову’ (Нас.). Можна бачыць тут кантамінацыю польск. myłka ’памылка’, mylać, mylić ’памыліцца’ і бел. мыла ’нясмачная ежа’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мыла...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «мыла», напрыклад: мылаварня, мылаварэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мы́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
мы́ю |
мы́ем |
| 2-я ас. |
мы́еш |
мы́еце |
| 3-я ас. |
мы́е |
мы́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
мы́ў |
мы́лі |
| ж. |
мы́ла |
| н. |
мы́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
мы́й |
мы́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
мы́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
мы́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц, ж.
Невялікая скрынка для мыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мылаварэ́нне, -я, н.
Выраб мыла.
|| прым. мылава́рны, -ая, -ае.
М. завод.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бруско́вы, -ая, -ае.
Які мае форму бруска (у 1 знач.).
Бруско́вае мыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)