мро́і, -яў, адз. мро́я, -і, ж.
Мары, летуценні.
М. пра шчасце.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мро́і (ед. мро́я ж.) грёзы, мечты́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мро́і, ‑яў; адз. мроя, ‑і, ж.
Тое, што створана фантазіяй; мары, летуценні. У самых смелых і радасных мроях не сягаў я да сённяшніх дзён. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мроі, адз. л. мроя ’тое, што створана фантазіяй; мары, летуценні’ (ТСБМ), мройлівы ’жудасны’ (смарг., Сцяшк. Сл.), мроіцца ’сніцца’, ’здавацца’, мроіць ’марыць’, ’бачыць у прывідах’ (ТСБМ, Сцяшк.; Пасожжа, Крывіч, 5, 1923), мройна ’летуценна’ (Нар. Гом.). Укр. мрі́яти, мрі́ти ’здавацца’, ’марыць’, мрий ’змрочны’, мриво ’хмурнае надвор’е’, рус. мреять ’мільгацець’. Роднасныя да прасл. mьrěti (mьrějǫ) > паміра́ць, мара́ 1 (гл.). З’ява ‑oi̯‑ — дзеянне другаснага аблаўта oi паралельна з ě < ē (паводле рэгулярнага чаргавання ě/oi, напр., pěti — pojǫ, rějati — rojь) (Сольмсэн, Зб. Ягічу, 579; Міклашыч, 190; Фасмер, 2, 668; Варбот, Слав. и балк. языкозн. М., 1981, 52 і наст.). Сюды ж мра́іво, мрай (гл. Жучковіч, Местн. геогр. терм. в топоним. M., 1966, 22).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мро́я
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
мро́я |
мро́і |
| Р. |
мро́і |
мро́яў |
| Д. |
мро́і |
мро́ям |
| В. |
мро́ю |
мро́і |
| Т. |
мро́яй
мро́яю |
мро́ямі |
| М. |
мро́і |
мро́ях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прымро́йваць
‘уяўляць, бачыць каго-небудзь, што-небудзь у мроі’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прымро́йваю |
прымро́йваем |
| 2-я ас. |
прымро́йваеш |
прымро́йваеце |
| 3-я ас. |
прымро́йвае |
прымро́йваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прымро́йваў |
прымро́йвалі |
| ж. |
прымро́йвала |
| н. |
прымро́йвала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прымро́йвай |
прымро́йвайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
прымро́йваючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
грёза ж. мро́я, род. мро́і ж., ма́ра, -ры ж., летуце́нне, -ння ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мроева ’імгла’ (Нар. Гом.). Да мроі, мроіць (гл.). Суфікс ‑ев‑а‑ замест ів‑а, відаць, пад уплывам рус. марево.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мроіва ’марыва’ (ТСБМ), ’цемра’ (дзятл., Сцяшк. Сл.). Да мроі (гл.). Аб суфіксе ‑ів‑а гл. Сцяцко, Афікс. наз., 41.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)