мо́шчы, -аў.
Высахлыя астанкі святых людзей хрысціянскай царквы, якія шануюцца і лічацца цудатворнымі.
◊
Жывыя мошчы — пра вельмі худога, знясіленага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мо́шчы
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
мо́шчы |
| Р. |
мо́шчаў |
| Д. |
мо́шчам |
| В. |
мо́шчы |
| Т. |
мо́шчамі |
| М. |
мо́шчах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
мо́шчы ед. нет, церк., перен. мо́щи;
◊ жывы́я м. — живы́е мо́щи
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мо́шчы, ‑аў.
1. Высахлыя астанкі людзей, якія лічацца царквою святымі.
2. перан. Пра вельмі худога, знясіленага чалавека.
•••
Жывыя мошчы — тое, што і мошчы (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мошчы ’высахлыя астанкі людзей, якія лічацца царквою святымі’ (перан.) ’вельмі худы, знясілены чалавек’ (ТСБМ). З рус., ст.-рус. мощи, моща, якія са ст.-слав. мощи ’тс’. Да моча (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мо́щи церк., перен., разг. мо́шчы, -шчаў ед. нет;
живы́е (ходя́чие) мо́щи разг. жывы́я (хадзя́чыя) мо́шчы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нятле́нны, -ая, -ае.
1. Які не паддаецца гніенню, тленню (уст.).
Нятленныя мошчы.
2. перан. Які ніколі не знікае; вечны (высок.).
Н. помнік гісторыі.
|| наз. нятле́ннасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Рэліквія ’прадмет рэлігійнага пакланення’ (ТСБМ). Ст.-бел. реликвия ’мошчы святых’ < ст.-польск. relikvija < лац. reliquiae ’рэшткі; парэшткі’ (Булыка, Лекс. запазыч., 180).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нятле́нны, ‑ая, ‑ае.
Уст.
1. Які не паддаецца гніенню, тленню. Нятленныя мошчы.
2. перан. Які ніколі не знікае; вечны. Літаратурны твор — гэта не толькі праўдзівы дакумент эпохі, а такім ён павінен быць абавязкова, але і нятленны помнік мастацтва. Юрэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ра́ка, ‑і, ДМ ра́цы, ж.
У хрысціянскай царкве — грабніца, у якой захоўваюцца мошчы святых.
рака́, ‑і́, ДМ рацэ́; мн. рэ́кі, рэк; ж.
1. Прыродны вадаём, які пастаянна цячэ па пракладзеным вадой рэчышчы ад вытоку ўніз да вусця. На беларускім Палессі цякуць поўныя рэкі і густа стаяць лясы. Чорны. // перан.; каго-чаго або якая. Вялікая колькасць, няспынны паток чаго‑н. Па .. [вуліцы] плыла людская рака, павольная, але шумная. Шамякін. Людское шчасце палілося бурнаю ракой радасці. Кавалёў.
2. у знач. прысл. рако́й (рако́ю). Няспынным патокам, у вялікай колькасці. Паліліся слёзы ракою. □ І калі пахучыя зярняты У засекі хлынулі ракою, З радасцю ажыўшы элеватар Убачыў на акраіне лясной, як па рэйках да яго ізно[ў] Груз патрэбны везлі цягнікі. Танк.
•••
Малочныя рэкі з кісельнымі берагамі — прывольнае, забяспечанае жыццё.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)