мо́лодец фольк. маладзе́ц, род. малайца́ м.;
до́брый мо́лодец до́бры маладзе́ц.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
молоде́ц маладзе́ц, род. малайца́ м., мн. малайцы́, -цо́ў, малайчы́на, -ны м. и ж.;
◊
молоде́ц про́тив ове́ц, а про́тив молодца́ — сам овца́ посл. маладзе́ц су́праць аве́ц, а су́праць малайца́ — сам аўца́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
маладзе́ц, -лайца́ ж.
1. мо́лоде́ц, удале́ц;
2. в знач. сказ. молоде́ц;
◊ м. су́праць аве́ц, а су́праць малайца́ — сам аўца́ — молоде́ц про́тив ове́ц, а про́тив молодца́ — сам овца́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мало́йчык м.
1. фольк. мо́лоде́ц, моло́дчик;
2. разг., презр. моло́дчик
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Малоец ’паважаны малады чалавек, хлопец’ (КЭС, лаг.). Укр. молодець, рус. молодец, славен. mládec, серб.-харв. mladac ’тс’, ’жанаты малады мужчына’, mlaci ’маладыя (на вяселлі)’. Да прасл. mold‑ьcь. Аб мене ‑дз‑ > ‑й‑ гл. Карскі, 1, 351.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маладзе́ц, Р. скл. малайца, мыладзец, молодзец ’статны, атлетычнага складу малады чалавек’, ’малайчына, зух’, ’жаніх’, малайца́ ’тс’ (ТСБМ, Нас., Др.-Падб., Касп., Бяльк., ТС, Федар. 6, Яруш.); маладзе́цкі ’здаровы’ (брасл., Сл. ПЗБ; ТСБМ). Апошняе, аднак, паводле Крукоўскага (Уплыў, 61) — запазычанне з рус. мовы. Укр. молодець, рус. молодец ’тс’, польск. młodziec ’жаніх на вяселлі’, ’адростак’ ст.-чэш. mladec, славен. mládec ’юнак’, ’слуга’, ’жаніх’, серб.-харв. mladac ’жаніх’. Прасл. moldьcь ’юнак’. Да малады́ (гл.).
Маладзе́ц 2, мыладзе́ц, мъладзе́ц ’парабак, наёмны (на 1 год) работнік’ (Грыг., Нік., Оч. 2, Касп.), бешан. ’рабочы на плыце, падначалены ў галоўнага сплаўшчыка’ (Нар. сл.). Рус. молоде́ц ’прыказчык, работнік’ (Зах. Дзвіна), ’рабочы-вясляр на пярэднім канцы плыта’. Бел.-рус. ізалекса. Аналагічна серб.-харв. мла̏ђи ’слугі, чэлядзь’. Да маладзец 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
удале́ц разг. удале́ц, -льца́ м.; (молодец) маладзе́ц, род. малайца́ м., малайчы́на, -ны м.; (ухарь) зух, род. зу́ха м.; (хват) хват, род. хва́та м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ваґе́ра 1 ’зух’ (гук ґ выбухны) (Нас.), вогер, вогерка ’тс’ (КТС). Насовіч падае таксама вогер, якое тлумачыць, як ’жарабец’ і як ’угарь-молодец’. Ці не сюды рус. огурь, огурный, огуряться, якія прыводзіць Фасмер (3, 120), лічачы іх няяснымі, а таксама рус. ухарь? Укр. вагера ’тс’. Семантычна вогер, вагера можна наблізіць да агура ’неслух’ (Бяльк.), агурань ’грубіян, неслух’ (Нас.). Паводле версіі Карскага, Белорусы, 176, вогер ’жарабец’ < цюрк. ajge̥r. Далей семантычны пераход ’жарабец’ > ’зух (пра чалавека)’, што пацвярджаецца наступнай паралеллю: адлётныя (коні) (Нас.) — адлёт ’зух’ (Бір. дыс., КТС). Параўн. Рудніцкі, 1, 289.
Ваге́ра 2 ’танец на кукішках’ (Нас.). Няясна. Магчыма, звязана з папярэднім.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сказа́ть сов. сказа́ць;
◊
к приме́ру сказа́ть напры́клад;
кста́ти сказа́ть дарэ́чы ка́жучы;
к сло́ву сказа́ть дарэ́чы ка́жучы;
шу́тка сказа́ть гэта не жа́рты, лёгка ска́заць;
кто бы мог сказа́ть хто б мог сказа́ць;
скажи́те, како́й молоде́ц! гля́ньце, які маладзе́ц!;
(да) и то сказа́ть (ды) і сапраўды́;
как сказа́ть як сказа́ць;
мо́жно сказа́ть мо́жна сказа́ць;
не́чего сказа́ть! што і каза́ць!; няма́ што і каза́ць;
по пра́вде сказа́ть па пра́ўдзе ка́жучы;
скажи́те на ми́лость, скажи́те, пожа́луйста скажы́це, калі ла́ска;
по со́вести сказа́ть шчы́ра ка́жучы;
с позволе́ния сказа́ть не пры вас ка́жучы;
сказа́ть своё сло́во сказа́ць сваё сло́ва;
сказа́ть по че́сти пра́ўду ка́жучы;
ба́бушка на́двое сказа́ла погов. ба́бка надво́е варажы́ла;
ни в ска́зке сказа́ть ни перо́м описа́ть нар.-поэт. ні ў ка́зцы сказа́ць ні пяро́м апіса́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)