маха́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
маха́юся |
маха́емся |
| 2-я ас. |
маха́ешся |
маха́ецеся |
| 3-я ас. |
маха́ецца |
маха́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
маха́ўся |
маха́ліся |
| ж. |
маха́лася |
| н. |
маха́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
маха́йся |
маха́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
маха́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
маха́цца несов., разг. мота́ться, болта́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
маха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Рухацца з боку ў бок. Рудая .. грыва [каня] махалася ў такт яго кроку. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памаха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Махацца некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
махну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
Аднакр. да махацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замаха́цца 1, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Махаючы, стаміцца. Замахаўся, косячы цэлы дзень.
замаха́цца 2, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Пачаць махацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
махну́цца сов., однокр., разг.
1. мотну́ться, болтну́ться; см. маха́цца;
2. мелькну́ть, промелькну́ть; см. матну́цца 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Маха́ць, мыха́ць, маха́ты, маха́тэ ’рабіць узмахі, рухі ў паветры’, ’хутка ісці’, ’хутка рабіць’, ’матаць нагамі’ (ТСБМ, Федар. 6, Нас., Бяльк., ТС, Анох., драгічынскае, КЭС; Сл. ПЗБ), ’хлусіць’ (Нас.), махацца ’сноўдацца, матляцца, церціся, мазоліць вочы, жыць сабе патроху’ (Нас., ТС). Укр. маха́ти, рус. махать, польск. machać, н.-луж. machaś, в.-луж. machać, чэш. máchati, славац. máchať, славен. máhati, серб.-харв. ма́хати, макед. мава, балг. махам, ц.-слав. махати. Прасл. maxati, утворанае ў выніку пашырэння суфіксам ‑x‑ асновы majati, роднаснай з літ. móti ’махаць, ківаць’ (як jexati з літ. jóti ’ехаць на кані’). Да і.-е. *ma‑ рухаць’ (Міклашыч, 180; Бернекер, 2, 4; Бязлай, 2, 161). Іншыя версіі гл. Фасмер, 2, 584 і БЕР, 3, 692–693.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ма́яць, мая́ты ’віцца (на ветры)’, ’калыхацца’ (Доўн.-Зап., Мотивы), ’махацца’ (Доўн.-Зап., Песні), ’красавацца, чырванець’ (Бес.), ’адхайваць’ (ТС), ’кідацца (аб конях)’ (Ян.). Укр. ма́яти ’рухаць туды-сюды’, рус. ма́ять ’махаць’, ’падмануць’, польск. majak ’міраж’, ’вакольная дарога’, majaczyć ’круціцца, балбатаць бязглуздзіцу’, н.-луж. mawaś ’махаць’, чэш. mávati ’тс’, славен. májati ’рухаць туды-сюды’, балг. зама́я, ома́я ’адурманьваю, чарую’, ст.-слав. намаꙗти, помавати ’ківаць на каго-небудзь’. Прасл. majati. Роднаснымі і.-е. адпаведнікамі з’яўляюцца: літ. móti, лат. māt ’махаць’, ст.-інд. māyā́ ’пераўтварэнне, падман, мана, ілюзія’, ст.-грэч. μῑμος ’фокуснік, актор’, μώσθαι ’жыва рухацца’, і.-е. *mā‑ (Бернекер, 2, 7; Траўтман, 166; Фасмер, 2, 587, Махэк₂, 355; Бязлай, 2, 161). Параўн. махаць, мана́, мара́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)