ма́хам
прыслоўе, утворана ад назоўніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| ма́хам |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ма́хам нареч., разг. ма́хом
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ма́хам, ма́хым ’па-ашуканцку’ (Нас., Бяльк., Растарг.). Да махаць, у якога І. Насовіч фіксуе значэнне ’хлусіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ма́х
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
ма́х |
| Р. |
ма́ху |
| Д. |
ма́ху |
| В. |
ма́х |
| Т. |
ма́хам |
| М. |
ма́ху |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ма́хом нареч., разг. ма́хам.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мах¹, -у, мн. -і, -аў, м.
1. Адзін хуткі рух у паветры чым-н., узмах.
М. крыла.
М. рукі.
2. У спорце: адзін рух нагой, рукой або корпусам уперад, назад або ўбок.
М. уперад.
◊
Адным махам, за адным махам (разм.) — адразу, за адзін прыём.
Даць маху (разм.) — дапусціць памылку.
З усяго маху (разм.) — размахнуўшыся, з усяе сілы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мах I (род. ма́ху) м. мах; взмах;
ма́хам рукі́ — ма́хом (взма́хом) руки́;
пад’ём ма́хам — спорт. подъём ма́хом;
◊ адны́м ма́хам — одни́м ма́хом;
даць ма́ху — дать ма́ху;
за адны́м ма́хам — заодно́; в оди́н приём
мах II межд., разг. мах
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мах 1, ‑у, м.
Адзін хуткі рух у паветры чым‑н., узмах. Явіч рушыў ужо ў дарогу, як чалавек прывітальным махам рукі спыніў яго. Чорны. // У спорце — адзін рух нагой, рукой або корпусам уперад, назад або ўбок.
•••
Адным махам; за адным махам — адразу, за адзін прыём, адначасова. [Калюгін:] — Вядома, да новай спецыялізацыі адным махам не пяройдзеш. Дуброўскі. [Андрэй:] — А то някепска было б за адным махам знесці і мой домік. Шахавец.
Даць маху гл. даць.
З усяго маху — размахнуўшыся, з усяе сілы.
мах 2, выкл.
Разм. Ужываецца для абазначэння хуткага руху (ад дзеясл. махнуць — махаць). Тут .. [варона] крыламі — мах, мах! І, як бачыш, каля лісіцы апынулася. Казка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Адны́м лё́там ’хутка, ураз, адным махам’ (Бяльк.) да лётаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гузава́тасць, ‑і, ж.
Уласцівасць гузаватага. Чалавек.. лёг на зямлю і, адчуўшы яе гузаватасць, адным махам рукі згроб сабе пад галаву імшыстую купіну. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)