ма́нія, -і, ж.
1. Псіхічнае расстройства, якое характарызуецца павышанай псіхічнай актыўнасцю, узбуджанасцю (спец.).
2. Выключная засяроджанасць свядомасці, пачуццяў на якой-н. адной ідэі.
М. вялікасці.
М. праследавання.
3. перан. Хваравітая неадольная цяга да чаго-н.
М. пісаць вершы.
|| прым. маніяка́льны, -ая, -ае.
М. стан.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ма́нія ж., мед., перен. ма́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ма́нія, ‑і, ж.
1. Псіхічны стан, пры якім свядомасць і пачуцці сканцэнтроўваюцца на якой‑н. адной ідэі. Манія праследавання.
2. перан. Незвычайная цяга, слабасць да чаго‑н.
[Ад грэч. mania — шаленства, захапленне, цяга.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ма́нія 1 ’псіхічны стан’, ’незвычайная цяга, слабасць да чаго-небудзь’ (ТСБМ). З польск. mania ’тс’ або з рус. мания (Крукоўскі, Уплыў, 88), якія з лац. mania < ст.-грэч. μανία ’шаленства’, ’захапленне, цяга’ < μαίνομαι ’шалею, вар’яцею’ (Брукнер, 322; Фасмер, 2, 569). Сюды ж манья́к, ст.-бел. маньякъ ’шалёны’, якое з с.-лац. maniacus ’тс’.
Ма́нія 2 ’здань, прывід’ (Ян.). Укр. манія́ ’тс’, рус. паўн., усх., перм. манья́ ’прывід (звычайна ў выглядзе старой кволай жанчыны)’, варон., паўд., зах. манья́к ’прывід, які з’яўляецца перад жнеямі’, тул. ’злы дух у выглядзе знічкі’. У выніку кантамінацыі мана́ (< мані́ць) і ма́нія 1. Гл. таксама маняя́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
...манія, ‑і, ж.
Другая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае любоў, цягу да таго, аб чым гаворыцца ў першай частцы, напрыклад: графаманія, наркаманія.
[Грэч. mania — шаленства, захапленне, цяга.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́ния ма́нія, -ніі ж.;
ма́ния вели́чия ма́нія вялі́касці;
ма́ния пресле́дования ма́нія прасле́давання.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мегалама́нія, ‑і, ж.
Манія вялікасці.
[Ад грэч. mégas — вялікі і mania — манія.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ма́ня ’прывід, здань’ (Рам. 8), ма́нія ’тс’ (Ян.), укр. манія́, рус. паўн., усх. манья́ ’тс’. Да мана́ (гл. мані́ць) (Семяновіч, AfslPh, 11, 310). На месца націску ўплывае лексема ма́нія ’псіхічны стан’. Сюды ж манячыць ’ледзь бачыць’ (паўд.-усх., КЭС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Малідава́цца 1 ’адзначацца’ (смарг., Сл. ПЗБ). Паводле Грынавяцкене (там жа, 3, 24), з ням. sich melden ’прадстаўляцца’, melden ’паведамляць, дакладваць’. Відаць, хутчэй з польск. meldować się ’адзначацца’.
Малідавацца 2 ’мучыцца, перажываць цяжкасці’ (лід., Сцяшк. Сл.). Няясна. Відавочна, узыходзіць да ням. разм. malade ’хворы’, якое з франц. malade ’тс’, maladie ’хвароба’, ’страсць, манія’, maladif ’хворы, нягеглы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пресле́дование ср. прасле́даванне, -ння ср., перасле́даванне, -ння ср., перасле́д, -ду м.; (гонение) гане́нне, -ння ср.; (притеснение) уці́ск, -ку м., прыгнёт, -ту м.;
суде́бное пресле́дование судо́вае прасле́даванне (перасле́даванне, перасле́д);
ма́ния пресле́дования мед. ма́нія прасле́давання (перасле́давання);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)