Лі́чбы ’толькі б, хоць бы’ (маст., Сл. ПЗБ). З рус. лишь бы ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лі́чба
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
лі́чба |
лі́чбы |
| Р. |
лі́чбы |
лі́чбаў |
| Д. |
лі́чбе |
лі́чбам |
| В. |
лі́чбу |
лі́чбы |
| Т. |
лі́чбай
лі́чбаю |
лі́чбамі |
| М. |
лі́чбе |
лі́чбах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
лі́чба, -ы, мн. -ы, -аў, ж.
1. Знак для абазначэння ліку.
Арабскія лічбы (1, 2, 3 і г.д.). Рымскія лічбы (I, II, III і г.д.).
2. Паказчык чаго-н., выражаны ў лічбах; сума, падлік.
|| прым. лі́чбавы, -ая, -ае.
Л. код.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ду́ты, -ая, -ае.
1. Атрыманы шляхам выдзімання, пусты ўнутры.
Дутыя завушніцы.
2. перан. Перабольшаны, які не адпавядае сапраўднасці.
Дутыя лічбы.
Д. аўтарытэт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
астранамі́чны астрономи́ческий;
~ныя лі́чбы — астрономи́ческие ци́фры
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
контро́льный кантро́льны;
контро́льные ци́фры кантро́льныя лі́чбы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ду́ты (фальшивый) ду́тый;
~тыя лі́чбы — ду́тые ци́фры
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
арэ́чавіцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -віцца; зак. (кніжн.).
Выразіцца ў чым-н. матэрыяльным, рэальным.
Лічбы арэчавіліся ў прадукцыі.
|| незак. арэ́чаўлівацца, -аецца.
|| наз. арэ́чаўленне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ру́брыка, -і, ДМ -рыцы, мн. -і, -рык, ж.
1. Загаловак раздзела (у газеце, часопісе і пад.).
2. Раздзел, падраздзяленне чаго-н.; графа.
Разнесці лічбы па рубрыках.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лі́чба, ‑ы, ж.
1. Знак для абазначэння ліку. Арабскія лічбы (1, 2, 3 і г. д.). Рымскія лічбы (I, II, III і г. д.). □ Не ведаючы ніводнай літары, ніводнай лічбы, .. [Гінка] памятала ўсіх сваіх даўжнікоў. Корбан. Малая і большая стрэлкі насценнага гадзінніка сышліся там, дзе напісана лічба «11». Брыль.
2. Разм. Сума, лік. [Сакратар райкома:] — Для вашага калгаса, таварыш Бягун, такая лічба роўна кулю. Сергіевіч. Я спачатку падумаў, што не зразумеў абвешчанай мне лічбы і папрасіў напісаць яе на паперы. Лынькоў. // Паказчык чаго‑н., выражаны ў лічбах; разлік, падлік. [Паходня:] — Ты б усё аддаў, каб у зводцы стаяла самая высокая лічба выпрацоўкі на трактар. А ўсё астатняе, па-твойму, дробязь... Хадкевіч. — Яе сто пудоў махоркі вы можаце сабраць з гектара, а самае малое — чатырыста. І вось гэтую лічбу мы занясём у план. Кулакоўскі.
•••
Астранамічныя лічбы — пра вельмі вялікія лічбавыя велічыні.
Кантрольныя лічбы — лічбавыя колькасныя паказчыкі, якія ўстанаўліваюцца на пэўны тэрмін пры планаванні народнай гаспадаркі.
Круглыя лічбы — лічбы без дробавых адзінак; акругленыя лічбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)