лісі́чка
‘грыб’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
лісі́чка |
лісі́чкі |
| Р. |
лісі́чкі |
лісі́чак |
| Д. |
лісі́чцы |
лісі́чкам |
| В. |
лісі́чку |
лісі́чкі |
| Т. |
лісі́чкай
лісі́чкаю |
лісі́чкамі |
| М. |
лісі́чцы |
лісі́чках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
лісі́чка
‘маладая ліса’
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
лісі́чка |
лісі́чкі |
| Р. |
лісі́чкі |
лісі́чак |
| Д. |
лісі́чцы |
лісі́чкам |
| В. |
лісі́чку |
лісі́чак |
| Т. |
лісі́чкай
лісі́чкаю |
лісі́чкамі |
| М. |
лісі́чцы |
лісі́чках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
брыля́сты, ‑ая, ‑ае.
З вялікім брылём (у 1 знач.). Зноў папаліся лісічкі — раз, другі, а потым у бярэзніку на ўзбалотку знайшоў я абабак і брылястыя чырвоныя сыраежкі. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Саснякі́ ’лісічкі’ (Сл. рэг. лекс.). Да сасно́вы < сасна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лісі́цкі, лісічкі ’чырвоныя парэчкі’ (ТС). Як і папярэдняе (лісіца 3), ягады названы так паводле чырвонага колеру.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ля́пушкі ’лісічкі’ (Сцяшк.). Балтызм. Параўн. літ. lẽpšė, lẽpšis, lepeškà ’абабак, Boletus scaber’. Суфікс ‑ушкі (балтыйскага паходжання) параўн. у авярушкі, гаварушкі і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мару́шкі ’лісічкі, Cantharellus cibarius’ (віл., Сл. ПЗБ). З авяру́шкі (якое з вавярушкі < літ. voverušká ’лісічка’) з адпадзеннем пачатковага а‑ і менай в > м.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раду́шкі ’лісічкі’ (воран., Сл. ПЗБ). Назва ўтворана ад руду́шкі ’тс’ (астрав., іўеў., там жа), якое ў сваю чаргу з’яўляецца запазычаннем з літ. ruduškà ’лісічка’ (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нівяру́шкі ’вясеннія апенькі’ (Сл. ПЗБ). Паводле аўтараў слоўніка, з літ. voveruškos ’лісічкі’, параўн. вавярушкі, авярушкі ’вясеннія апенькі’. Магчыма, увядзенне адмоўя для дыферэнцыяцыі (параўн. рус. клён/неклён і пад.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Авяру́шкі ’вясеннія апенькі’ (Інстр. II) да вавярушкі ад вавёрка (параўн. назву грыба: лісічкі). Аднак больш верагодна, балтызм, тады з літ. voveruškà грыб Cantharellus’ (Чэкман, вусн. паведамл.). Параўн. вавярушкі, гаварушкі (гл.), літ. voveruškà ў сваю чаргу ад voverė̃, vėverìs ’вавёрка’. Назва вавёркі балта-славянская (Фрэнкель, 1233–1234), але назва грыба абмежавана вузкім арэалам, а яе суфіксацыя не адпавядае балтыйскай як спрадвечна роднасная (мы б чакалі ‑ъšьka: *авярошка, *вавярошка). Усё гэта сведчыць у карысць запазычання з літоўскай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)